وقتی صحبت از استفاده از سرویس‌های هوش مصنوعی پیشرفته می‌شود، یکی از اولین دغدغه‌ها بررسی قیمت OpenAI API است. این سرویس به‌عنوان یکی از پرکاربردترین ابزارهای پردازش زبان طبیعی و مدل‌های مولد، هزینه استفاده را بر اساس تعداد توکن‌های ورودی و خروجی محاسبه می‌کند. به همین دلیل شناخت دقیق ساختار قیمت‌گذاری، برای توسعه‌دهندگان و کسب‌وکارها اهمیت ویژه‌ای دارد.
در این مقاله، ابتدا به ساختار کلی قیمت‌گذاری OpenAI API و شیوه محاسبه هزینه‌ها می‌پردازیم. سپس جزئیات مربوط به هزینه هر مدل (از جمله GPTها و مدل‌های Embedding)، تفاوت قیمت در ورودی و خروجی و شرایط استفاده در سطوح سازمانی را بررسی خواهیم کرد.
ویژگی‌های قیمت‌گذاری در OpenAI
ساختار قیمت‌گذاری در OpenAI API بر اساس مصرف واقعی طراحی شده است و انعطاف‌پذیری بالایی برای پروژه‌های کوچک تا سازمانی فراهم می‌کند. سه ویژگی اصلی این سیستم عبارت‌اند از:
۱. توکن ورودی و توکن خروجی
هزینه استفاده از API بر مبنای تعداد توکن‌ها محاسبه می‌شود. توکن‌ها واحدهای کوچکی از متن هستند (تقریبا معادل ۴ کاراکتر یا ۰٫۷۵ کلمه).
- توکن ورودی: متن یا داده‌ای که شما به مدل ارسال می‌کنید.
- توکن خروجی: متنی که مدل به‌عنوان پاسخ تولید می‌کند.
در نتیجه، هزینه نهایی برابر است با مجموع هزینه ورودی + هزینه خروجی.
۲. مدل پرداخت بر اساس مصرف (Pay-as-you-go)
OpenAI از ساختار پرداخت متناسب با مصرف استفاده می‌کند؛ یعنی شما تنها به‌اندازه تعداد توکن‌های استفاده‌شده هزینه می‌پردازید. این روش باعث می‌شود هزینه‌ها شفاف و متناسب با نیاز پروژه باشد، بدون اینکه نیاز به قراردادهای طولانی یا پیش‌پرداخت‌های سنگین وجود داشته باشد.
۳. سطوح سازمانی (Scale Tier)
برای شرکت‌ها و سازمان‌هایی که حجم مصرف بالایی دارند، OpenAI برنامه‌ای به نام Scale Tier ارائه می‌دهد. این طرح امکان دسترسی به ظرفیت بالاتر، اولویت در پردازش، و گاهی تخفیف‌های ویژه را فراهم می‌کند. به این ترتیب تیم‌های بزرگ می‌توانند با خیال راحت API را در مقیاس صنعتی استفاده کنند.
قیمت مدل‌ها در OpenAI API
طبق منبع رسمی OpenAI، هزینه استفاده از مدل‌های متنی و زبانی به صورت ورودی (Input) و خروجی (Output) محاسبه می‌شود. این قیمت‌ها به ازای هر ۱ میلیون توکن اعلام می‌شوند و بسته به مدل انتخابی متفاوت‌اند.
| مدل | ورودی (به‌ازای هر ۱ میلیون توکن) | ورودی کش‌شده | خروجی | آموزش |
| GPT-5 | ۱.۲۵ دلار | ۰.۱۲۵ دلار | ۱۰ دلار | – |
| GPT-5 mini | ۰.۲۵ دلار | ۰.۰۲۵ دلار | ۲ دلار | – |
| GPT-5 nano | ۰.۰۵ دلار | ۰.۰۰۵ دلار | ۰.۴۰ دلار | – |
| GPT-4.1 | ۳ دلار | ۰.۷۵ دلار | ۱۲ دلار | ۲۵ دلار / ۱M توکن |
| GPT-4.1 mini | ۰.۸ دلار | ۰.۲ دلار | ۳.۲ دلار | ۵ دلار / ۱M توکن |
| GPT-4.1 nano | ۰.۲ دلار | ۰.۰۵ دلار | ۰.۸ دلار | ۱.۵ دلار / ۱M توکن |
| o4-mini | ۴ دلار | ۱ دلار | ۱۶ دلار | ۱۰۰ دلار / ساعت آموزش |
علاوه بر هزینه‌های پایه، اگر بخواهید مدل‌ها را فاین‌تیون (Fine-Tune) کنید، هزینه جداگانه برای آموزش (Training) و ذخیره‌سازی (Storage) محاسبه می‌شود. این هزینه بسته به نوع مدل متفاوت است.
قیمت Realtime API
Realtime API ابزاری از OpenAI است که امکان ساخت تجربه‌های کم‌تاخیر (Low-Latency) و چندوجهی (Multimodal) را فراهم می‌کند. این API به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد در لحظه ورودی‌های متنی، صوتی یا تصویری را پردازش کرده و خروجی متناسب دریافت کنند.
به طور ساده، Realtime API برای ساخت اپلیکیشن‌هایی مثل دستیار صوتی تعاملی، ترجمه لحظه‌ای، پردازش تصویر آنی و تجربه‌های گفتگوی زنده طراحی شده است.
متن (Text)
| مدل | ورودی (۱M توکن) | ورودی کش‌شده | خروجی (۱M توکن) |
| gpt-realtime | ۴ دلار | ۰.۴ دلار | ۱۶ دلار |
| GPT-4o mini | ۰.۶ دلار | ۰.۳ دلار | ۲.۴ دلار |
صدا (Audio)
| مدل | ورودی (۱M توکن) | ورودی کش‌شده | خروجی (۱M توکن) |
| gpt-realtime | ۳۲ دلار | ۰.۴ دلار | ۶۴ دلار |
| GPT-4o mini | ۱۰ دلار | ۰.۳ دلار | ۲۰ دلار |
تصویر (Image)
| مدل | ورودی (۱M توکن) | ورودی کش‌شده | خروجی (۱M توکن) |
| gpt-realtime | ۵ دلار | ۰.۵ دلار | – |
قیمت Image Generation API
متن (Text → برای تولید تصویر)
| مدل | ورودی (۱M توکن) | ورودی کش‌شده | خروجی |
| GPT-image-1 | ۵ دلار | ۱.۲۵ دلار* | – |
تصویر (Image → خروجی نهایی)
| مدل | ورودی (۱M توکن) | ورودی کش‌شده | خروجی (۱M توکن) |
| GPT-image-1 | ۱۰ دلار | ۲.۵ دلار* | ۴۰ دلار |
هزینه تقریبی هر تصویر:
- کیفیت پایین: ۰.۰۱ دلار
- کیفیت متوسط: ۰.۰۴ دلار
- کیفیت بالا: ۰.۱۷ دلار
(* از طریق Responses API در دسترس است)
قیمت Responses API / Chat Completions API / Assistants API
| API | هزینه جداگانه | توضیح |
| Responses API | ❌ ندارد | هزینه بر اساس مدل انتخابی محاسبه می‌شود |
| Chat Completions API | ❌ ندارد | مشابه Responses API |
| Assistants API | ❌ ندارد | مشابه Responses API |
قیمت ابزارهای داخلی (Built-in Tools)
OpenAI برای افزایش توانایی مدل‌ها، مجموعه‌ای از ابزارهای داخلی در اختیار توسعه‌دهندگان قرار داده است. این ابزارها مستقیما در بستر API استفاده می‌شوند و کمک می‌کنند تا مدل‌ها علاوه بر پردازش متن، وظایف پیچیده‌تری مثل اجرای کد، جستجو در فایل‌ها یا جستجوی وب را هم انجام دهند. هزینه استفاده از این ابزارها به‌صورت مجزا محاسبه می‌شود.
| ابزار | هزینه |
| Code Interpreter (اجرای کد) | ۰.۰۳ دلار / هر جلسه |
| File Search Storage (ذخیره‌سازی جستجوی فایل) | ۰.۱ دلار / هر گیگابایت در روز (اولین GB رایگان) |
| File Search Tool Call (فقط از طریق Responses API) | ۲.۵ دلار / هر ۱۰۰۰ فراخوانی |
| Web Search Tool Call | هزینه توکن‌ها مطابق نرخ مدل انتخابی محاسبه می‌شود |
| وب سرچ – محتوای جستجو (Search Content Tokens) | برای gpt-4o و gpt-4.1 رایگان، برای gpt-4o-mini و gpt-4.1-mini به‌صورت یک بلوک ثابت ۸۰۰۰ توکن ورودی محاسبه می‌شود |
| هزینه وب سرچ براساس مدل‌ها | |
| Web search preview (gpt-4o, gpt-4.1, gpt-4o-mini, gpt-4.1-mini) | ۲۵ دلار / هر ۱۰۰۰ فراخوانی |
| Web search preview (gpt-5, o-series) | ۱۰ دلار / هر ۱۰۰۰ فراخوانی |
| Web search (تمام مدل‌ها) | ۱۰ دلار / هر ۱۰۰۰ فراخوانی |
نکات عملی برای کنترل هزینه
مدیریت هزینه در استفاده از OpenAI API اهمیت زیادی دارد، به‌ویژه وقتی حجم درخواست‌ها بالا باشد. با رعایت چند نکته می‌توان مصرف را بهینه کرد و هزینه‌ها را کاهش داد:
- کاهش تعداد توکن‌ها: سعی کنید ورودی‌ها و پرسش‌ها کوتاه و هدفمند باشند. خلاصه‌سازی متون قبل از ارسال به API باعث صرفه‌جویی قابل توجهی می‌شود.
- کش کردن پاسخ‌ها: اگر پرسش یا محتوایی به‌طور مکرر استفاده می‌شود، آن را ذخیره کنید تا نیازی به پردازش مجدد و پرداخت دوباره نباشد.
- انتخاب مدل سبک‌تر: همیشه لازم نیست از مدل‌های قدرتمند مثل GPT-5 استفاده کنید. مدل‌های سبک‌تر مثل mini یا nano برای وظایف ساده‌تر (خلاصه‌سازی، دسته‌بندی) بسیار مقرون‌به‌صرفه‌اند.
- استفاده از سطوح سازمانی (Scale Tier): در صورت استفاده گسترده، قراردادهای سازمانی امکان مدیریت هزینه بهتر و تخفیف‌های حجمی را فراهم می‌کنند.
- توجه به هزینه‌های جانبی: سرویس‌هایی مثل fine-tuning، ذخیره‌سازی فایل یا ابزارهای داخلی هزینه‌های جداگانه دارند که باید در برآورد کلی بودجه در نظر گرفته شوند.
امکان استفاده OpenAI API در ایران و چالش‌ها
استفاده از OpenAI API در ایران با برخی محدودیت‌ها و چالش‌ها همراه است که قبل از برنامه‌ریزی برای پروژه‌های هوش مصنوعی باید به آن‌ها توجه کرد:
- دسترسی رسمی: به‌طور مستقیم دسترسی رسمی و قانونی به API اوپن‌ای‌آی از داخل ایران محدود است و ممکن است نیاز به راهکارهای جایگزین باشد.
- موانع قانونی و تحریم‌ها: محدودیت‌های بین‌المللی و تحریم‌های مالی باعث می‌شوند پرداخت مستقیم برای اشتراک API با مشکلاتی همراه شود.
- راهکارهای احتمالی: برخی کاربران از روش‌هایی مانند واسطه‌ها، کارت‌های اعتباری بین‌المللی، پرداخت ارزی یا VPN برای دسترسی به سرویس استفاده می‌کنند.
- ریسک‌ها و نکات ایمنی: استفاده از روش‌های واسطه‌ای و VPN با ریسک‌های امنیتی و قانونی همراه است. توصیه می‌شود اطلاعات حساس را با احتیاط مدیریت کنید و همواره قوانین داخلی و بین‌المللی را رعایت کنید.
نتیجه‌گیری
قیمت‌گذاری OpenAI API بر اساس مصرف واقعی و تعداد توکن‌ها طراحی شده است و این ساختار به توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد با توجه به نیاز و بودجه، مدل مناسب را انتخاب کنند. مدل‌های پرقدرت مانند GPT-5 و نسخه‌های mini/nano گزینه‌های متنوعی برای وظایف مختلف ارائه می‌دهند و ابزارهای داخلی و فاین‌تیونینگ نیز انعطاف‌پذیری بیشتری برای پروژه‌ها فراهم می‌کنند.
برای کسانی که قصد دارند پروژه‌ای با OpenAI API راه‌اندازی کنند، توصیه می‌شود:
- پیش از ارسال داده‌ها، حجم توکن‌ها را کاهش داده و محتوای تکراری را کش کنند.
- مدل مناسب با بودجه و کاربرد خود را انتخاب کنند تا هزینه‌ها کنترل شود.
- توجه ویژه‌ای به هزینه‌های جانبی مانند ذخیره‌سازی، ابزارهای داخلی و فاین‌تیونینگ داشته باشند.
چشم‌انداز آینده نشان می‌دهد که قیمت‌ها ممکن است با ورود مدل‌های جدید و رقابت بازار تغییر کند و گزینه‌های بهینه‌سازی مصرف و قراردادهای سازمانی فرصت‌های بیشتری برای مدیریت هزینه فراهم می‌کنند. این موضوع به توسعه‌دهندگان کمک می‌کند پروژه‌های هوش مصنوعی خود را با هزینه مناسب و بهینه اجرا کنند.
منابع
openai.com (1), (2)
سوالات متداول
قیمت براساس تعداد توکن‌های ورودی و خروجی محاسبه می‌شود. هر مدل نرخ متفاوتی دارد و هزینه‌ها برای توکن‌های کش‌شده کمتر است.
از نظر فنی بله، اما محدودیت‌های دسترسی و پرداخت بین‌المللی ممکن است مشکلاتی ایجاد کند. استفاده از واسطه‌ها یا کارت‌های ارزی معمولا نیاز است اما با ریسک قانونی همراه است.
اجرای کد: ۰.۰۳ دلار / جلسه
ذخیره‌سازی فایل: ۰.۱ دلار / گیگابایت در روز (اولین گیگابایت رایگان)
Web Search Tool Call: ۱۰ تا ۲۵ دلار / هر ۱۰۰۰ فراخوانی، بسته به مدل
دیدگاهتان را بنویسید