در دنیای دیجیتال امروز، با پیشرفت تکنولوژی و افزایش وابستگی به اینترنت، امنیت سایبری به یکی از مهم‌ترین چالش‌ها و دغدغه‌های افراد و سازمان‌ها تبدیل شده است. در این میان، حملات سایبری به عنوان یکی از جدی‌ترین تهدیدات علیه امنیت اطلاعات و حریم خصوصی افراد، نهادها و دولت‌ها مطرح است. اما حمله سایبری چیست؟ چرا باید نگران آن باشیم؟ در این مقاله قصد داریم به این سوالات پاسخ دهیم و نگاهی جامع به مفهوم حمله سایبری، تاریخچه آن، تاثیرات و شناخته‌شده‌ترین حملات و مهاجمان سایبری بیندازیم. با ما همراه باشید.
حمله سایبری چیست؟
تعداد حملات سایبری به قدری زیاد است که جان چمبرز ( John Chambers) از مدیران سابق سیسکو معتقد است: «دو نوع سازمان داریم: سازمان‌هایی که هک شده‌اند و سازمان‌هایی که هنوز نمی‌دانند هک شده‌اند.»
اما منظور از حمله سایبری چیست؟ چه اقداماتی تحت عنوان هک یا حمله سایبری دسته‌بندی می‌شوند؟
حمله سایبری به مجموعه‌ای از تلاش‌ها و اقدامات مخرب گفته می‌شود که توسط افراد یا گروه‌هایی با هدف دستیابی به اطلاعات حساس، ایجاد اختلال در عملکرد سیستم‌ها و شبکه‌ها یا وارد کردن خسارت‌های مالی و روانی به کاربران اینترنتی انجام می‌شود. این حملات می‌توانند به شکل‌های مختلفی مانند سرقت اطلاعات، نفوذ به سیستم‌ها، تخریب داده‌ها یا انتشار بدافزارها صورت گیرند. معمول حملات سایبری توسط هکرها، گروه‌های سازمان‌یافته یا حتی دولت‌ها اجرا می‌شود که هرکدام اهداف خاص خود را دنبال می‌کنند.
چرا حمله سایبری اهمیت دارد؟ گستره تاثیرات حملات سایبری تا چه حد می‌تواند باشد؟
اهمیت حملات سایبری به دلیل گستره وسیعی از تاثیراتی است که می‌توانند بر افراد، سازمان‌ها و حتی کشورها داشته باشند. یک حمله سایبری موفق می‌تواند باعث سرقت اطلاعات شخصی، مالی یا محرمانه شود و علاوه بر خسارت‌های مالی، منجر به افت شدید اعتبار و اعتماد عمومی شود. در مواردی، حملات سایبری می‌توانند زیرساخت‌های حیاتی مانند شبکه‌های برق، حمل و نقل یا بهداشت را هدف قرار دهند که پیامدهای بسیار جدی برای امنیت ملی و عمومی دارند.
یکی از نمونه‌های قابل‌توجه، حمله‌ای بود که در سال ۲۰۱۷ با نام WannaCry شناخته شد و توانست به سرعت در سراسر جهان گسترش پیدا کند، سیستم‌های کامپیوتری در بیمارستان‌ها، شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی را تحت تاثیر قرار دهد و میلیاردها دلار خسارت به بار آورد. این نمونه تنها گوشه‌ای از گستره تاثیرات احتمالی حملات سایبری است که نشان می‌دهد چرا امنیت سایبری باید به یکی از اولویت‌های اصلی هر فرد و سازمانی تبدیل شود.
تاریخچه حملات سایبری
حملات سایبری از زمانی که اینترنت به وجود آمد، شروع شدند اما با گذر زمان شکل پیچیده‌تر و مخرب‌تری به خود گرفتند. در ابتدا، حملات سایبری به شکل‌های ساده‌ای مانند نفوذ به سیستم‌های کامپیوتری و تخریب داده‌ها انجام می‌شد اما با گسترش فناوری و اینترنت، این حملات به شکل‌های پیچیده‌تر و گسترش‌یافته‌تری ظاهر شدند.
دهه ۱۹۸۰: ظهور اولین ویروس‌ها و حملات سایبری اولیه
در دهه ۱۹۸۰، اولین ویروس‌های کامپیوتری ظهور کردند. یکی از اولین حملات سایبری شناخته‌شده، ویروس «Brain» بود که در سال ۱۹۸۶ توسط دو برادر پاکستانی نوشته شد. این ویروس به عنوان اولین ویروس کامپیوتری در جهان شناخته می‌شود که بر روی فلاپی دیسک‌ها منتشر می‌شد و سیستم‌های مبتنی بر DOS را هدف قرار می‌داد. هدف اصلی این ویروس محدود کردن کپی غیر مجاز نرم‌افزار بود اما به سرعت در سراسر جهان گسترش یافت.
یکی دیگر از حملات سایبری معروف این دهه، ویروس «Morris» بود که در سال ۱۹۸۸ توسط رابرت موریس، دانشجوی دانشگاه کرنل، نوشته شد. این ویروس که به عنوان اولین کرم کامپیوتری شناخته می‌شود، باعث اختلال در عملکرد بسیاری از سیستم‌های کامپیوتری در ایالات متحده شد و حدود ۶۰۰۰ رایانه را تحت تاثیر قرار داد. موریس بعد از این حادثه به اولین فردی تبدیل شد که تحت قانون تقلب و سوءاستفاده رایانه‌ای آمریکا محکوم شد.
دهه ۱۹۹۰: رشد حملات سازمان‌یافته و ظهور هکرهای معروف
دهه ۱۹۹۰ شاهد رشد حملات سایبری سازمان‌یافته و ظهور هکرهایی بود که با نفوذ به سیستم‌های بزرگ دولتی و تجاری نام خود را در تاریخ ثبت کردند. یکی از معروف‌ترین این هکرها، کوین میتنیک بود. میتنیک در اوایل دهه ۱۹۹۰ به دلیل نفوذ به سیستم‌های کامپیوتری مختلف، از جمله سیستم‌های دولتی و شرکت‌های بزرگ، به یکی از شناخته‌شده‌ترین هکرهای جهان تبدیل شد. او در نهایت دستگیر و به چندین سال حبس محکوم شد.
در این دهه همچنین شاهد اولین حملات سایبری گسترده به شبکه‌های اینترنتی بودیم. یکی از این حملات، حمله به سرویس AOL در سال ۱۹۹۶ بود که توسط هکری با نام مستعار «Phiber Optik» انجام شد. این هکر توانست به سیستم‌های AOL نفوذ کرده و اطلاعات حساب‌های کاربری را به دست آورد.
دهه ۲۰۰۰: پیچیده‌تر شدن حملات و ظهور حملات باج‌افزاری
دهه ۲۰۰۰ با ظهور حملات سایبری پیچیده‌تر و مخرب‌تر همراه بود. یکی از این حملات، ویروس «ILOVEYOU» در سال ۲۰۰۰ بود که توانست میلیون‌ها کامپیوتر در سراسر جهان را آلوده کند. این ویروس از طریق ایمیل منتشر می‌شد و به سرعت فایل‌های شخصی کاربران را خراب می‌کرد. ویروس ILOVEYOU باعث شد تا بسیاری از سازمان‌ها و افراد متوجه اهمیت امنیت سایبری شوند.
یکی دیگر از حملات بزرگ این دهه، حمله «Slammer» بود که در سال ۲۰۰۳ اتفاق افتاد. این کرم اینترنتی توانست در عرض چند دقیقه به صدها هزار کامپیوتر در سراسر جهان نفوذ کند و باعث اختلالات گسترده در خدمات اینترنتی شد.
دهه ۲۰۱۰: حملات سایبری دولتی و ظهور حملات پیشرفته
دهه ۲۰۱۰ شاهد ظهور حملات سایبری پیچیده‌تری بود که توسط دولت‌ها و گروه‌های سازمان‌یافته انجام می‌شد. یکی از معروف‌ترین این حملات، حمله «Stuxnet» بود که در سال ۲۰۱۰ به وقوع پیوست. این کرم رایانه‌ای که به احتمال زیاد توسط دولت‌های آمریکا و اسرائیل طراحی شده بود، با هدف خرابکاری در برنامه هسته‌ای ایران ایجاد شد. Stuxnet توانست سانتریفیوژهای هسته‌ای ایران را تحت تاثیر قرار داده و برنامه هسته‌ای این کشور را به طور موقت مختل کند. این حمله یکی از پیچیده‌ترین و مخرب‌ترین حملات سایبری در تاریخ بود.
در همین دهه، حملات باج‌افزاری هم به شدت گسترش پیدا کردند. یکی از این حملات، حمله «WannaCry» در سال ۲۰۱۷ بود که توانست به سرعت در سراسر جهان گسترده شود. درباره این حمله در بخش‌های قبلی همین مقاله هم صحبت کردیم.
شناخته شده‌ترین هکرها یا مهاجم‌های سایبری
در دنیای هک و امنیت سایبری، هکرهای زیادی با فعالیت‌های خود شناخته شده‌اند. برخی از این هکرها به دلیل نفوذهای پیچیده و مخرب خود به شهرت رسیده‌اند و تاثیرات بزرگی بر دنیای دیجیتال گذاشته‌اند.
۱- کوین میتنیک (Kevin Mitnick)
کوین میتنیک یکی از شناخته‌شده‌ترین هکرهای جهان است که فعالیت‌هایش در دهه ۱۹۹۰ او را به یک افسانه در دنیای هک تبدیل کرد. میتنیک توانست به سیستم‌های شرکت‌های بزرگی مانند نوکیا، موتورولا و سان مایکروسیستمز نفوذ کند و اطلاعات ارزشمندی را سرقت کند. او سال‌ها به عنوان یک فراری زندگی می‌کرد تا اینکه در سال ۱۹۹۵ دستگیر شد. پس از گذراندن پنج سال زندان، میتنیک تصمیم گرفت که از مهارت‌های خود به صورت قانونی استفاده کند و اکنون به عنوان یک مشاور امنیت سایبری موفق فعالیت می‌کند.
۲- گری مک‌کینون (Gary McKinnon)
گری مک‌کینون هکری بریتانیایی است که به دلیل نفوذ به شبکه‌های نظامی آمریکا و ناسا در اوایل دهه ۲۰۰۰ به شهرت رسید. مک‌کینون در تلاش برای یافتن اطلاعاتی درباره وجود حیات بیگانه و تکنولوژی‌های سرّی، به شبکه‌های دولتی آمریکا نفوذ کرد و باعث ایجاد خساراتی به ارزش چندین میلیون دلار شد. او به عنوان بزرگترین نفوذ به سیستم‌های نظامی آمریکا شناخته می‌شود و آمریکا تلاش زیادی برای استرداد او انجام داد اما در نهایت استرداد او متوقف شد.
۳- آدریان لامو (Adrian Lamo)
آدریان لامو یکی دیگر از هکرهای معروف است که به دلیل نفوذ به شبکه‌های بزرگی مانند نیویورک تایمز و مایکروسافت در دهه ۲۰۰۰ شناخته شد. لامو به عنوان «هکر بی‌خانمان» شناخته می‌شد زیرا اغلب در کافی‌نت‌ها و کتابخانه‌ها به اینترنت دسترسی داشت و از این مکان‌ها برای انجام نفوذهای خود استفاده می‌کرد. لامو بعدها به دلیل اطلاع‌رسانی به مقامات درباره فعالیت‌های افشاگرانه چلسی منینگ، به یکی از بحث‌برانگیزترین شخصیت‌های دنیای هک تبدیل شد.
۴- جاناتان جیمز (Jonathan James)
جاناتان جیمز، معروف به «c0mrade»، یکی از جوان‌ترین و مشهورترین هکرهای تاریخ بود. او در سن ۱۵ سالگی توانست به شبکه‌های دولتی آمریکا، از جمله وزارت دفاع (پنتاگون)، نفوذ کند. جیمز با استفاده از این نفوذ، به اطلاعات حساس نظامی دسترسی پیدا کرد و توانست نرم‌افزاری را سرقت کند که کنترل شبکه‌های پشتیبانی زندگی در ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) را بر عهده داشت. این نرم‌افزار برای پشتیبانی از محیط زیستی و کنترل دما و فشار استفاده می‌شد. بعد از شناسایی و دستگیری، جیمز به دلیل جوان بودن با مجازات نسبتا سبکی مواجه شد. با این حال، او به عنوان یکی از هکرهای برجسته تاریخ شناخته می‌شود. متاسفانه، جیمز در سال ۲۰۰۸، در سن ۲۵ سالگی خودکشی کرد.
۵- آلبرت گونزالس (Albert Gonzalez)
آلبرت گونزالس یکی دیگر از هکرهای معروف است که نقش مهمی در یکی از بزرگترین سرقت‌های اطلاعاتی تاریخ ایفا کرد. او به عنوان رهبر گروهی از هکرها، مسئول نفوذ به سیستم‌های پرداخت شرکت‌های بزرگ مانند TJX و Heartland Payment Systems بود. این گروه توانستند اطلاعات بیش از ۱۷۰ میلیون کارت اعتباری را به سرقت ببرند و از این طریق میلیاردها دلار به دست آورند. گونزالس از مهارت‌های خود برای نفوذ به سیستم‌های امنیتی پیچیده استفاده کرد و به یکی از پرکارترین هکرهای جهان تبدیل شد. او در نهایت در سال ۲۰۱۰ دستگیر و به ۲۰ سال حبس محکوم شد.
بزرگترین حملات سایبری تا کنون
در طول تاریخ، چندین حمله سایبری بزرگ رخ داده که هرکدام تأثیرات گسترده‌ای بر دنیای دیجیتال و فراتر از آن داشته‌اند. این حملات نه تنها به شرکت‌ها و سازمان‌ها، بلکه به زندگی روزمره مردم هم آسیب رسانده‌اند.
۱- حمله WannaCry (2017)
حمله WannaCry یکی از بزرگترین حملات باج‌افزاری در تاریخ است که در سال ۲۰۱۷ به وقوع پیوست. این حمله از یک آسیب‌پذیری در سیستم‌های ویندوز استفاده کرد که توسط گروه هکری Shadow Brokers از ابزارهای سایبری آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA) دزدیده شده بود. WannaCry توانست به سرعت در سراسر جهان گسترش یابد و بیش از ۲۰۰,۰۰۰ کامپیوتر را در بیش از ۱۵۰ کشور تحت تاثیر قرار دهد. این حمله باعث قفل شدن سیستم‌ها و درخواست باج به صورت بیت‌کوین برای بازگرداندن دسترسی به اطلاعات شد. بیمارستان‌ها، شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی از جمله قربانیان این حمله بودند.
۲- حمله NotPetya (2017)
حمله NotPetya یکی دیگر از حملات سایبری بزرگ سال ۲۰۱۷ بود که به عنوان یک حمله باج‌افزاری ظاهر شد اما در واقع یک حمله خرابکاری بود. این حمله ابتدا از اوکراین شروع شد و سپس به سرعت به سایر نقاط جهان گسترش پیدا کرد. NotPetya سیستم‌های شرکت‌های بزرگ مانند Merck، Maersk و FedEx را مختل کرد و باعث شد تا این شرکت‌ها با خسارت‌های میلیارد دلاری مواجه شوند. برخلاف WannaCry، هدف اصلی NotPetya تخریب داده‌ها بود، نه دریافت باج.
۳- حمله به Sony Pictures (2014)
حمله به Sony Pictures در سال ۲۰۱۴ یکی از بزرگترین و بحث‌برانگیزترین حملات سایبری علیه یک شرکت فیلمسازی بود. این حمله که به گروه هکری Lazarus نسبت داده می‌شود، باعث افشای اطلاعات حساس زیادی از جمله ایمیل‌های داخلی، فیلم‌های منتشر نشده و اطلاعات شخصی کارکنان شد. این حمله باعث شد تا شرکت Sony Pictures با مشکلات جدی مواجه شود و حتی منجر به لغو اکران فیلم «مصاحبه» (The Interview) شد که به نظر می‌رسید دلیل اصلی این حمله بود.
۴- حمله SolarWinds (2020)
SolarWinds یکی از بزرگترین حملات سایبری در دهه اخیر بود که در سال ۲۰۲۰ کشف شد. این حمله توسط گروه هکری به نام APT29 که به دولت روسیه نسبت داده می‌شود، انجام شد و هکرها از نرم‌افزار مدیریت شبکه SolarWinds به عنوان دروازه‌ای برای نفوذ به سیستم‌های دولتی و شرکت‌های بزرگ استفاده کردند. این حمله به مدت چندین ماه بدون شناسایی ادامه داشت و به هکرها اجازه داد تا به اطلاعات حساس زیادی دسترسی پیدا کنند. SolarWinds یکی از پیچیده‌ترین و موفق‌ترین حملات سایبری در تاریخ محسوب می‌شود و تاثیرات گسترده‌ای بر امنیت سایبری و سیاست‌های امنیت ملی داشت.
۵- حمله Yahoo (2013 & 2014)
حمله به یاهو یکی از بزرگترین و تایرگذارترین حملات سایبری در تاریخ بود که در دو مرحله و در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ انجام شد. در این حملات، هکرها توانستند اطلاعات حساب‌های بیش از ۳ میلیارد کاربر یاهو را به سرقت ببرند. این اطلاعات شامل نام‌ها، آدرس‌های ایمیل، شماره‌های تلفن، تاریخ تولد و حتی سوالات امنیتی و پاسخ‌های آن‌ها بود.
حمله اول در سال ۲۰۱۳ رخ داد و تمامی ۳ میلیارد حساب یاهو تحت تاثیر قرار گرفت. این حمله بزرگترین نقض امنیتی تاریخ محسوب می‌شود. حمله دوم در سال ۲۰۱۴ صورت گرفت که اطلاعات ۵۰۰ میلیون کاربر یاهو را در معرض خطر قرار داد. این حملات باعث شد که اعتماد کاربران به یاهو به شدت کم شود و این شرکت در مواجهه با پیامدهای جدی قرار گیرد.
در نهایت، حملات به یاهو تاثیرات شدیدی بر وضعیت مالی و شهرت این شرکت گذاشت و حتی فرآیند فروش آن به ورایزن (Verizon) را تحت تاثیر قرار داد. ورایزن بعد از این حملات، قیمت خرید یاهو را به طور قابل توجهی کاهش داد. حمله به یاهو یکی از بزرگترین یادآورهای خطرات امنیتی در دنیای دیجیتال است و نشان‌دهنده اهمیت حفاظت از داده‌های کاربران است.
سخن پایانی
حملات سایبری یکی از مهم‌ترین تهدیدات دنیای دیجیتال امروزی هستند که می‌توانند پیامدهای جدی و گسترده‌ای برای افراد، سازمان‌ها و کشورها داشته باشند. با افزایش وابستگی به اینترنت و تکنولوژی‌های نوین، نیاز به آگاهی و آمادگی در برابر این تهدیدها بیش از پیش احساس می‌شود. در این مقاله تلاش کردیم تا نگاهی جامع به مفهوم حمله سایبری، تاریخچه، تاثیرات و افراد مشهور در این حوزه داشته باشیم.
منابع:
https://www.cisco.com/c/en/us/products/security/common-cyberattacks.html
https://www.checkpoint.com/cyber-hub/cyber-security/what-is-cyber-attack/
https://www.kaspersky.com/resource-center/threats/top-ten-greatest-hackers
دیدگاهتان را بنویسید