در دنیای مدرن وب، زیبایی و طراحی جذاب یکی از مهم‌ترین عوامل در جلب نظر کاربران به سایت‌ها و برنامه‌های آنلاین است. HTML به‌عنوان زبان اصلی صفحات وب، ساختار و محتوای یک سایت را تعریف می‌کند اما این CSS است که می‌تواند در آن‌ها شکل و جلوه خاصی ایجاد کند. در این مقاله از بلاگ آسا به بررسی CSS در طراحی وب و کاربرد‌های آن می‌پردازیم.
CSS چیست؟
CSS یا (Cascading Style Sheets) زبان اصلی برای استایل‌دهی و طراحی بصری صفحات وب است. این ابزار به طراحان وب اجازه می‌دهد تا ظاهر و تجربه کاربری صفحات را طوری شخصی‌سازی کنند تا سایت‌ها زیبا، کاربرپسند و واکنش‌پذیر (Responsive) باشند. به وسیله CSS می‌توانید ظاهر و نحوه نمایش المان‌های مختلف در یک صفحه‌وب را تعیین کنید؛ از جمله رنگ‌ها، فونت‌ها، حاشیه‌ها، فاصله‌ها و چیدمان عناصر مختلف. ساختار آن کاملا از HTML جداست و به شما کمک می‌کند تا طراحی ظاهری سایت‌ها را مجزا از ساختار محتوایی آن‌ها تعریف کنید.
کاربرد‌های اصلی CSS
همانطور که پیش از به آن اشاره کردیم، کاربرد CSS برای طراحی و تنظیم ظاهر و چیدمان تمامی اجزای صفحات وب است. از جمله امکاناتی که برای طراحی و استایل‌دهی به المان‌های مختلف صفحه در اختیار دارید می‌توان به تنظیم رنگ، فونت، حاشیه‌ها، فاصله‌ها، سایه‌ها و غیره اشاره کرد.
چیدمان عناصر صفحات وب هم از جمله کاربرد‌های آن است. به وسیله قابلیت‌های Flexbox و Grid می‌توان موقعیت و نحوه قرارگیری عناصر مختلف را کنترل و مدیریت کنید. کاربرد‌های این زبان به اینجا ختم نمی‌شود. به وسیله آن می‌توانید صفحه خود را با انیمیشن‌ها و ترنزیشن‌ها پویا‌تر و زیبا‌‌تر کنید تا جذابیت بیشتری را به کاربران وب‌سایتتان هدیه دهید.
ویژگی‌های CSS
در ادامه مهم‌ترین ویژگی‌های CSS را بررسی می‌کنیم.
۱- Cascade (آبشاری بودن)
کلمه Cascading در این ترکیب به خاصیت آبشاری‌بودن آن اشاره دارد. این ویژگی به این معنای اولویت‌بندی و تعیین ترتیب اعمال استایل‌هاست. مثلا اگر چندین استایل مختلف برای یک عنصر در نظر گرفته شود، قوانین و ترتیب خاصی برای تعیین اولویت انتخاب آن استایل‌ها وجود دارد.
این ترتیب خاص به عوامل مختلفی مثل نوع استایل‌ها (درونخطی، خارجی و داخلی)، اولویت بیشتر عناصر (کلاس، ID، نوع تگ) و ارث‌بری بستگی دارد. برای مثال در بین روش‌های اعمال CSS بر روی فایل HTML، روش درونخطی (Inline) نسبت به روش‌های دیگر اولویت بالاتری دارد.
۲- Inheritance (ارث‌بری)
بعضی از ویژگی‌های CSS از عناصر والد به فرزندان آن‌ها منتقل می‌شوند. مثلا ویژگی‌هایی مثل رنگ (color) و فونت (font) به‌طور پیش‌فرض از والد به فرزند منتقل می‌شوند، اما ویژگی‌هایی مثل حاشیه (margin) و پدینگ (padding) ارث‌بری ندارند. این ویژگی به شما کمک می‌کند تا در صورت امکان، استایل‌دهی یکسانی برای بخش‌های مختلف صفحه بدون نیاز به تکرار کد ایجاد کنید.
۳- Responsive Design (طراحی واکنش‌گرا)
این ویژگی اجازه می‌دهد طراحی صفحه وب به‌صورت پویا با صفحه نمایش‌های مختلف و با اندازه‌های متفاوت سازگار شود. برای طراحی صفحات واکنش‌گرا، از ویژگی‌هایی مثل Media Queries استفاده می‌شود. این ویژگی مخصوصا برای سازگاری صفحات با موبایل و تبلت بسیار مهم است.
۴- Box Model (مدل جعبه‌ای)
در CSS هر عنصر به‌صورت یک جعبه در نظر گرفته می‌شود. مدل جعبه‌ای شامل چهار بخش اصلی است:
- Content: محدوده محتوای اصلی عنصر
- Padding: فاصله بین محتوا و حاشیه عنصر
- Border: حاشیه دور عنصر
- Margin: فاصله بیرونی برای جدا کردن عنصر از عناصر دیگر
این مدل به شما کمک می‌کند تا موقعیت و اندازه دقیق هر عنصر را کنترل کنید.
۵- Selectors (انتخابگر‌ها)
انتخابگر‌ها به شما اجازه می‌دهند عناصر خاصی را در صفحه برای استایل‌دهی انتخاب کنید. انواع مختلفی از انتخابگر‌ها وجود دارند که در ادامه آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- Type Selector: مثل «h1»، «p» و «div»
- Class Selector: مثل «.classname»
- ID Selector: مثل «#idName»
- Attribute Selector: مثل «a[href=”https://example.com”]»
روش‌های استفاده از CSS در HTML
شما می‌توانید به سه روش CSS را بر روی یک فایل HTML اعمال کنید. این سه روش اصلیInline CSS، Internal CSS و External CSS هستند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربرد‌های خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی ویژگی‌ها، مزایا و معایب سه روش بالا می‌پردازیم:
۱- Inline CSS (استایل‌دهی درونخطی)
در این روش استایل‌ها مستقیما درون تگ‌های HTML نوشته می‌شوند. به عبارت دیگر، از ویژگی «Style» درون تگ استفاده می‌کنیم تا ویژگی‌های آن را به طور مستقیم روی همان عنصر پیاده‌سازی کنیم. مدیریت این روش برای استایل‌دهی وب‌سایت‌ها نسبت به روش‌های دیگر چالش‌برانگیز‌تر است و فقط در موارد خاصی می‌تواند مفید باشد.
مثال:
|
1 |
<h1 style=“color: blue; font-size: 24px;”>blue head</h1> |
در این کد با استفاده ویژگی style درون تگ «h1»، رنگ و اندازه فونت این تگ خاص مشخص شده است.
مزایای Inline CSS
- ساده و سریع برای اعمال استایل به یک عنصر خاص
- بدون نیاز به فایل جداگانه
معایب Inline CSS
- نا‌مناسب برای اعمال استایل روی تعداد زیادی از عناصر
- سخت شدن نگهداری و ویرایش استایل‌ها
۲- Internal CSS (استایل‌دهی داخلی)
در این روش، استایل‌ها در تگی به نام «style» درون تگ «head» فایل HTML نوشته می‌شوند. این روش زمانی مناسب است که نیاز داریم استایل‌های خاصی را روی همان صفحه وب اعمال کنیم.
مثال:
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 |
<!DOCTYPE html> <html> <head> <style> h1 { color: green; text-align: center; } p { font-size: 18px; font-family: Arial, sans-serif; } </style> </head> <body> <h1>green head</h1> <p>paragraph with Arial font and sise 18</p> </body> </html> |
در این کد استایل‌های مورد نظر درون تگ «style» نوشته شده‌اند و در ادامه به صورت خودکار بر روی اجزای HTML اعمال شده‌اند. مثلا فونت تگ «p» به Arial و اندازه‌اش به 18 تغییر پیدا کرده است.
مزایای Internal CSS
- مدیریت آسان‌تر استایل‌ها
- ایجاد استایل‌خاص برای یک صفحه
معایب Internal CSS
- تکرار کد در صفحات متعدد با استایل مشابه
۳- External CSS (استایل‌دهی خارجی)
شما در این روش می‌توانید استایل‌ها را در یک فایل جداگانه با پسوند «.css» ذخیره کنید و این فایل را با استفاده از تگ «link» به صفحه HTML متصل کنید. این روش برای پروژه‌های بزرگ و وب‌سایت‌هایی که صفحه‌های زیادی دارند بسیار ایدئال است.
مثال فایل «style.css»:
|
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 |
h1 { color: green; text–align: left; } p { font–size: 16px; font–family: ‘ Arial’, sans–serif; } مثال فایل HTML: <!DOCTYPE html> <html> <head> <link rel=“stylesheet” href=“style.css”> </head> <body> <h1>green head</h1> <p> paragraph with Arial font and sise 16</p> </body> </html> |
همانطور که می‌بینید تمامی استایل‌ها درون فایل «style.css» نوشته شده و این فایل توسط تگ «link» به فایل HTML متصل شده است.
مزایای External CSS
- کاهش حجم کد به وسیله اشتراک یک فایل برای چند فایل HTML
- مدیریت و نگهداری آسان‌تر کد
- افزایش خوانایی کد HTML
معایب External CSS
- نیازمند ایجاد و مدیریت فایل مجزا
- امکان نمایش صفحه با استایل اولیه پیش از بارگذاری فایل
چرا از CSS استفاده کنیم؟
پیش‌تر در مورد قابلیت‌ها و ویژگی‌های CSS صحبت کردیم. ویژگی‌های منحصر‌به‌فردش آن را به ابزاری ضروری برای طراحی و توسعه صفحات وب تبدیل کرده که به وسیله آن، وب‌سایت‌ها از نظر ظاهری و کاربردی به سطح بالاتری دست پیدا می‌کنند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- بارگذاری سریع‌تر صفحات: این زبان سرعت بارگذاری صفحات را نسبت به کد‌های دیگر افزایش می‌دهد. علاوه‌بر این به مرورگر اجازه می‌دهد که استایل‌ها را از حافظه کش بارگذاری کند و با کاهش حجم صفحه عملکرد کلی وب‌سایت را بهبود می‌دهد. همچنین استفاده از قواعدی که در CSS تعریف شده‌اند مثل انتخاب استایل یکسان را برای تگ‌های خاص HTML باعث شده اجرای کد‌ها و بارگذاری صفحات خیلی سریع‌تر انجام شود.
- تجربه کاربری بهتر: CSS ظاهر صفحات وب را به طور چشمگیری جذاب می‌کند و رابط کاربری صفحه را بسیار کاربرپسند می‌کند.
- افزایش سرعت توسعه: به وسیله CSS می‌توانید استایل و قالب‌بندی چندین صفحه را به صورت یکپارچه در یک فایل و کد تعریف کنید. این موضوع نه تنها باعث آسان شدن کار با آن می‌شود، بلکه می‌توانید نسخه‌های مشابهی از صفحات وب ایجاد کنید که ظاهری یکسان داشته باشند. علاوه‌بر این امکان طراحی سریع و ایجاد قالب‌های متنوع را به بهترین شکل برایتان فراهم می‌کند تا در کم‌ترین زمان، بهترین نتیجه را دریافت کنید.
- تغییرات قالب‌بندی آسان: در CSS، در صورت نیاز به تغییر قالب‌بندی، فقط کافیست قالب یک صفحه تغییر کند تا به‌صورت خودکار بر روی صفحات دیگر هم اعمال شود. نیازی به ویرایش جداگانه هر صفحه نیست؛ فقط با اصلاح یک فایل CSS سایر صفحات به‌روزرسانی می‌شوند.
- سازگاری بالا: سازگاری با دستگاه‌ها و صفحات مختلف از جمله مزیت‌های مهم آن به شمار می‌رود. به وسیله قابلیت طراحی صفحات واکنش‌گرا، CSS به‌سادگی بر روی دستگاه‌های مختلف نمایش داده می‌شود.
سخن آخر
با پیشرفت تکنولوژی، ابزار‌ها به سمت افزایش راحتی و زیبایی حرکت می‌کنند. برای کاربران، ظاهر و جذابیت یک سایت اهمیت زیادی دارد و سایتی که در این زمینه ضعیف عمل کند، کاربرانش را ناامید خواهد کرد. صفحات وب مثل اتاق‌های یک خانه هستند و CSS با نقش خود به عنوان مرتب‌ساز و زیباساز این فضا، می‌تواند تجربه کاربری را دلپذیر‌تر و راحت‌تر کند.
نظر شما چیست؟ آیا تا حالا از CSS استفاده کرده‌اید؟
منابع
javatpoint.com | geeksforgeeks.org | w3schools.com | developer.mozilla.org (1), (2), (3), (4), (5)
سوالات متداول
HTML ساختار محتوا (مثل تیترها، پاراگراف‌ها، دکمه‌ها و تصاویر) را تعریف می‌کند، در حالی که CSS ظاهر آن محتوا را طراحی می‌کند. این دو زبان مکمل یکدیگرند.
Inline: استایل‌ها مستقیماً داخل تگ HTML نوشته می‌شوند.
Internal: استایل‌ها داخل تگ <style> در فایل HTML قرار می‌گیرند.
External: استایل‌ها در فایل جداگانه‌ی .css نوشته شده و با تگ <link> به HTML متصل می‌شوند. روش پیشنهادی برای پروژه‌های واقعی همین مورد است.
بله، CSS به طور خاص برای طراحی و استایل‌دهی ظاهر صفحات وب ساخته شده و هیچ‌گونه عملکرد منطقی (مثل تعامل با کاربر یا پردازش داده‌ها) را انجام نمی‌دهد.
دیدگاهتان را بنویسید