در حال حاضر فناوری هوش مصنوعی زندگی افراد زیادی را تحت تاثیر قرار داده و تا حد زیادی در زندگی همه ما نفوذ کرده است. این فناوری در نتایج جستجوی ما در فضای وب به صورت گسترده مشاهده می‌شود. هنگامی که از موبایل و لپ‌تاپ استفاده می‌کنیم و به دنبال مطالبی در فضای وب هستیم، تکنولوژی هوش مصنوعی به کمک ما می‌آيد. در این بین هوش مصنوعی مولد یا Generative AI نوعی از هوش مصنوعی است که محتوای جدیدی مانند متن، تصاویر، فیلم و صدا تولید می‌کند. در این مقاله از بلاگ آسا قصد داریم به سؤال «Generative AI چیست» پاسخ دهیم و اشاره‌ای به انواع مختلف هوش مصنوعی مولد خواهیم داشت. برای آشنایی بیشتر با این موضوع، مطالعه این مقاله از بلاگ آسا را از دست ندهید.
هوش مصنوعی مولد (Generative AI) چیست؟
هوش مصنوعی مولد (Generative AI) یک زیرمجموعه از هوش مصنوعی است که بر روی ساخت محتوای جدید تمرکز دارد. این نوع AI از مدل‌های یادگیری ماشین استفاده می‌کند تا داده‌ای مشابه داده‌های اصلی و واقعی ایجاد کند. منظور از داده مشابه واقعی، هر نوع متن، موسیقی، تصویر و … است که میتوانیم مشابه آن را در دنیای واقعی پیدا کنیم. برای مثال تولید یک محتوای ۲ هزار کلمه‌ای در چند دقیقه با استفاده از سایر مقالات سطح اینترنت یا انتشار موسیقی جدید از خواننده‌های درگذشته، همه مثال‌هایی از کاربرد generative ai هستند.
تولید محتوای با کیفیت تصویری، گرافیکی، متنی و صدا
هوش مصنوعی مولد با نام GenAI هم شناخته می‌شود؛ از این تکنولوژی برای ایجاد محتوای جدید مانند متن، تصاویر، موسیقی و ویدئو می‌توان استفاده کرد. در این مدل از هوش مصنوعی الگوها و ساختارها از داده‌های ورودی دریافت می‌شود و بعد از آن داده‌های جدیدی با ویژگی‌های مشابه تولید می‌شود. در چند سال گذشته پیشرفت زیادی در شبکه‌های عصبی مبتنی بر ترانسفورمر انجام شده است و به وسیله همین سیستم، هوش مصنوعی مولد نیز ایجاد شده است. GenAI در کسب و کارهای مختلف مانند هنر، نویسندگی، فیلم‌نامه‌نویسی، توسعه نرم‌افزار، طراحی نرم‌افزار و بسیاری از صنایع دیگر کاربرد دارد.
نحوه عملکرد Generative AI؛ استفاده از ورودی‌ها و تبدیل به خروجی
هوش مصنوعی مولد با استفاده از داده‌های مختلف آموزش داده می‌شود. با استفاده از الگوریتم‌های پردازش زبان طبیعی (NLP) داده‌ها در اختیار GenAI قرار می‌گیرند. داده‌ها می‌توانند متفاوت باشند و هوش مصنوعی مولد با استفاده از مکانیزم ترانسفورماتور، داده‌ها را در مرحله اول با استفاده Encoder رمزگذاری می‌کند و بعد از آن داده‌های خروجی را با استفاده از Decoder رمزگشایی می‌کند تا برای زبان انسانی قابل درک باشد. به عنوان نمونه برای تولید یک متن می‌توانید به هوش مصنوعی مولد متنی را ارائه دهید و بعد از پردازش، جواب سؤال بر اساس اطلاعات ورودی و یافته‌ها پاسخ داده می‌شود.
این نوع هوش همچنان از الگوریتم‌های یادگیری ماشین بدون نظارت یا نیمه نظارت شده برای پردازش داده‌ها استفاده می‌کند. به عنوان نمونه اگر درخواست تولید نقاشی با سبک خاصی را دارید، باید این هوش مصنوعی را با چند مدل نقاشی آشنا کنید و سپس درخواستتان را برای ایجاد نقاشی مدنظرتان مطرح کنید. به صورت دقیق‌تر شبکه عصبی که در بخش پایه این هوش مصنوعی قرار دارد، توانایی آموختن ویژگی‌های هر سبک هنری را دارد و بعد از آن دستورها را اعمال می‌کند.
بیشتر بخوانید: بهترین زبان‌های برنامه نویسی Ai
چنین عملیاتی را برای کتاب‌ها و طراحی‌های داخلی هم می‌توان انجام داد. هوش مصنوعی مولد ۲ فناوری را با یکدیگر ترکیب می‌کند. توانایی یادگیری ماشین و ایجاد محتوای جدید ۲ فناوری هستند که الگوهای جدید را در Generative AI ایجاد میکنند. هنگامی که داده‌های هوش مصنوعی به اندازه کافی باشد، با مشاهده نمونه‌هایی کوچک، نمونه‌های بزرگ‌تر را به راحتی تولید می‌شود.
چند نمونه از محبوب‌ترین ابزارهای هوش مصنوعی مولد؛ از میدجرنی تا الکسا
نمونه‌های زیادی از هوش مصنوعی مولد وجود دارد که در این بخش، مهم‌ترین ابزارهای این فناوری را بررسی می‌کنیم.
- میدجرنی (MidJourney): هوش مصنوعی مید جرنی به عنوان یک ابزار تبدیل متن به تصویر است. تمام عملیات تولید تصاویر در میدجرنی در حال حاضر با استفاده از ربات دیسکورد (Discord) انجام می‌شود. البته این ربات نسخه وب هم دارد که برای استفاده از خدمات آن باید مبلغی ماهانه پرداخت کنید. میدجرنی توسط یک آزمایشگاه تحقیقاتی توسعه یافته است و در حال حاضر برای ایجاد تصاویری خلاقانه و انتزاعی از این هوش مصنوعی استفاده می‌شود.
- چتجیپیتی (ChatGPT): مولد هوش مصنوعی ChatGPT به عنوان یکی از محبوب‌ترین ابزارهای هوش مصنوعی شناخته می‌شود و توسط شرکت OpenAI توسعه یافته است. این فناوری از چت‌بات GPT کمک می‌گیرد و یادگیری بسیار عمیقی دارد. از فناوری هوش مصنوعی GPT برای تمامی کارهای روزمره مانند تولید تصاویر، کدنویسی، تحقیقات در رشته‌های مختلف و بسیاری از موارد می‌توان استفاده کرد.
- دال ای ۲ (DALL-E2): فناوری DALL-E2 هم مانند Chat GPT توسط شرکت Open AI معرفی شده است. از دال ای ۲ برای تولید تصاویر خلاقانه و جذاب استفاده می‌شود. برای استفاده از دال ای ۲ باید توصیف دقیقی از تصویر درخواستی داشته باشید و موضوع یا عنوان عکس را به صورت کامل به هوش مصنوعی توضیح دهید. بعد از ارائه توضیحات، طبق درخواست کاربر تصویر منحصر به فردی تولید می‌شود.
- بارد (Bard): سرویس هوش مصنوعی بارد مانند یک چت‌بات عمل می‌کند و توسط شرکت گوگل معرفی شده است. چت‌بات بارد توانایی کدنویسی، حل مسائل ریاضی، ایجاد تصاویر و بسیاری از موضوعات دیگر را دارد. هوش مصنوعی مولد بارد با استفاده از مدل زبانی (LLM) تحت عنوان LaMDA اطلاعات را پردازش می‌کند تا نیازهای کاربران را در کمترین زمان ممکن پاسخ دهد.
- الکسا (Alexa): الکسا نام هوش مصنوعی تازه متولد شده شرکت آمازون است که به عنوان دستیار صوتی کاربرد دارد. شرکت آمازون از هوش مصنوعی الکسا به عنوان «دستیار فرا انسان» یاد می‌کند. دستیار صوتی الکسا با استفاده از مکالمات صوتی، فرایند و دستورها را اجرا می‌کند.
کاربردهای Generative AI
هوش مصنوعی مولد دارای طیف وسیعی از کاربردها است. اگر در دنیای هنر فعال باشید، برای ایجاد قطعات جدید موسیقی، هنر تصویری و حتی اشعار جدید می‌توانید از این تکنولوژی استفاده کنید. در دنیای کسب و کار، می‌توانید از آن برای تولید داده‌های مصنوعی نزدیک به واقعیت (واقع‌بینانه) برای تست یا آموزش استفاده کنید. همچنین در حوزه پزشکی، از این تکنولوژی برای ایجاد تصاویر پزشکی مصنوعی برای تحقیقات استفاده می‌شود. در هر زمینه‌ای که فعالیت می‌کنید، کافی است پتانسیل‌های حوزه خود را بشناسید و از GenAI برای بهبود کیفیت و سرعت فرایندهای کاری خود استفاده کنید.
هوش مصنوعی مولد در مقابل هوش مصنوعی سنتی
در حالی که مدل‌های هوش مصنوعی سنتی اغلب برای ارائه پیش‌بینی یا طبقه‌بندی بر اساس داده‌های ورودی استفاده میشوند، GenAI یک قدم فراتر می‌رود و داده‌های جدید ایجاد می‌کند. برای مثال، هوش مصنوعی سنتی ممکن است برای پیش‌بینی آهنگ‌های مورد علاقه شما پایگاه داده‌ای از موسیقی را تجزیه و تحلیل کند، در حالی که هوش مصنوعی مولد می‌تواند یک آهنگ کاملا جدید را براساس داده‌های دریافتی از شما، منحصرا برای خودتان بسازد.
محدودیت‌های هوش مصنوعی مولد
با وجود ظرفیت چشم‌گیر آن، هوش مصنوعی مولد محدودیت‌هایی هم دارد. این مدل‌های هوش نیاز به مقادیر زیادی از داده و منابع محاسباتی برای آموزش دارند و همچنین ممکن است به طور ناخواسته، محتوای نامناسب بسازند. به همین خاطر، عملکرد نهایی آن‌ها به توجه و نظارت زیادی نیاز ندارد. در نهایت، چون GenAI در حال ایجاد محتوای جدید است، سوالات پیچیده‌ای در مورد حقوق مؤلف و مالکیت را مطرح می‌کند و ممکن است در برخی موارد با استفاده نادرست از منابع داده، قوانین کپی‌رایت را نقص کند.
مزایای هوش مصنوعی مولد؛ از دسترسی آسان تا صرفه‌جویی در هزینه و زمان
هوش مصنوعی مولد در تمام کسب و کارها کاربرد دارد و مشاغل مختلفی از این فناوری استفاده میکنند. ابزارهای هوش مصنوعی مولد در زمینه‌های بسیار مختلفی به کاربران کمک میکنند. هوش مصنوعی مولد می‌تواند حجم وسیعی از داده‌ها را به سرعت پردازش و تجزیه و تحلیل کند. این قابلیت به کسب و کارهای مختلف کمک می‌کند تا با سرعت بالاتر و هزینه کمتری محتوای جدید را تولید کنند. همچنین امکان دسترسی به خدمات مختلف هوش مصنوعی در طول شبانه‌روز وجود دارد و از کلیه ابزارهای هوش مصنوعی مولد در هر زمانی می‌توان استفاده کرد. در حالت کلی چنین ابزارهایی توانایی ساخت محتواهای صوتی، تصویری و متنی جدید را دارند.
خطرات استفاده از هوش مصنوعی مولد
در حال حاضر بخش بزرگی از جامعه در رابطه با ویژگی‌های مثبت هوش مصنوعی صحبت میکنند، اما باید به خطرات و معایب هوش مصنوعی نیز اشاره‌ای کرد. خطرات استفاده از هوش مصنوعی عبارتند از:
- نقض حریم خصوصی: داده‌هایی که در اختیار هوش مصنوعی قرار می‌گیرد، ممکن است در دسترس عموم کاربران قرار بگیرد. برای استفاده از هوش مصنوعی باید توجه داشت که اطلاعات مهم و محرمانه کسب‌و‌کارها نباید به صورت کامل در اختیار هوش مصنوعی قرار بگیرد.
- اطلاعات ناقص: ابزارهای هوش مصنوعی ممکن است اطلاعات را به صورت ناقص انتقال دهند و برای برخی از پروژه‌ها و کسب و کارهای بزرگ به صورت کامل نمی‌توان از این فناوری کمک گرفت. معمولا از هوش مصنوعی به عنوان دستیار یا نیروی کمکی باید استفاده کرد.
- کاهش خلاقیت: افرادی که از ابزارهای مختلف هوش مصنوعی استفاده میکنند، ممکن است بعد از مدتی اسیر کاهش خلاقیت شوند. به دلیل اینکه هوش مصنوعی کلیه کارها را به صورت خودکار پیش می‌برد، خلاقیت افراد ناخواسته کمتر می‌شود.
چشم‌انداز و آینده Generative AI
چه درباره هوش مصنوعی سنتی صحبت کنیم و چه درباره GenAI، آینده این تکنولوژی‌ها بسیار روشن و پربار به نظر می‌رسد. با پیشرفت مدل‌های زبانی و الگوریتم‌های آموزش، مدل‌های مختلف هوش بهبود پیدا میکنند و خروجی آن‌ها بیشتر قابل اتکا می‌شود. سرعت این پیشرفت هم به شکلی است که تا یک‌سال پیش، تصور اینکه بتوانیم با GenAI ویدئو بسازیم مشکل بود و امروز طول این ویدئوها به یک دقیقه هم می‌رسد.
پیشرفت سرعت کسب و کارهای مختلف با استفاده از مولد هوش مصنوعی
در این مقاله از بلاگ آسا به سؤال «هوش مصنوعی مولد چیست» پاسخ دادیم و از ویژگی‌ها و خطرات GenAI صحبت کردیم. به صورت کلی هوش مصنوعی مولد به عنوان یک فناوری کاربردی سرعت انجام کارهای مختلف را افزایش می‌دهد و بسیاری از شرکت‌های بزرگ و کوچک از انواع ابزارهای این فناوری استفاده میکنند. در این مقاله سعی داشتیم به صورت خلاصه این تکنولوژی را معرفی کنیم. اگر علاقه‌مند به مطالعه مطالب مرتبط با هوش مصنوعی هستید، توصیه می‌کنیم سایر مقالات بلاگ آسا را مطالعه کنید. همچنین اگر سوالی در رابطه با Generative AI دارید، در انتهای مقاله با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
هوش مصنوعی مولد چیست؟
هوش مصنوعی مولد (GenAI) نوعی از هوش مصنوعی است که با استفاده از حجم انبوه داده و مدل‌های یادگیری ماشین و شبکه‌های عصبی، محتوای جدید را بر اساس نیاز کاربر تولید می‌کند.
هوش مصنوعی مولد چه کاربردهایی دارد؟
عمده افراد از این نوع هوش برای تولید متن و تصویر استفاده میکنند. اما از GenAI میتوانیم برای ساخت قطعات جدید موسیقی، نگارش مقاله و داستان، ساخت ویدئوهای کوتاه و … استفاده کنیم.
مشهورترین و کاربردیترین ابزارهای Generative AI کدامند؟
در حال حاضر شناختهشدهترین ابزارهای مبتنی بر GenAI شامل چتجیپیتی (ChatGPT)، بارد (Bard)، بینگ (Bing)، میدجرنی (MidJourney) و … میشوند.
نویسنده: محمد بیک زند
