برنامه ارائه (Release Plan) و تهیه نقشه راه محصول (Product Road Map)، هر دو برای دستیابی به موفقیت محصول اهمیت دارند؛ ولی دقیقا تفاوت بین این دو چیست؟ چطور می‌توان از هر دو ابزار متناسب و همزمان بهره برد؟
برنامه ارائه (Release Plan) چیست؟
برنامه یا طرح ارائه، اینکه چطور یک نسخه اصلی توسعه داده می‌شود را پیش‌بینی می‌کند. به نوعی برنامه‌ریزی پروژه محسوب می‌شود و معمولا ۳ تا ۶ ماه بعد را پوشش می‌دهد. اینجا ارائه نسخه اصلی یا Major Release به نسخه‌ای از محصول دیجیتال شما اشاره دارد که یک نسخه ویژه را معرفی می‌کند؛ مثلا به ویندوز ۱۰ یا iOS 9.3 فکر کنید.
برنامه‌های ارائه یا Release planها در سایزها و اشکال مختلف بسته به فرآیندی که استفاده می‌شود، ظاهر می‌شوند. در اسکرام نمودار Release Burndown یک نمونه برنامه ارائه Release Plan محسوب می‌شود. این نمودار کمک می‌کند بتوانید پیشرفت را اسپرینت به اسپرینت پیگیری کرده و پیش‌بینی کنید که آیا محصول مرتبط با آیتم‌های بک‌لاگ با زمان و بودجه متناسب تحویل می‌شوند یا خیر؛ پیش‌بینی کنید چقدر هر تسک طول خواهد کشید یا چقدر هزینه خواهد برد؛ پیش‌بینی کنید که آیا منجر به تغییر تنظیمات ضروری مثل اضافه یا حذف ویژگی می‌شوند؛ یا حتی پیش‌بینی کنید که آیا لازم است عضو جدیدی به تیم بیفزایید یا نه. تصویر زیر نمونه‌ای از این نمودار است:
نقشه راه محصول Product Roadmap چیست؟
نقشه راه محصول نحوه تکامل محصول را طی چندین نسخه اصلی و مهم (Major Releases) بازگو می‌کند. بر خلاف طرح یا برنامه ارائه، برنامه یک محصول است که فراتر از یک تک نسخه یا تک پروژه قرار می‌گیرد. در واقع نقشه راه سفر ۱۲ ماه آینده یا بیشتر یک محصول است و شبیه نقشه مسیر کمک به برنامه‌ریزی یک سفر جاده‌ای عمل می‌کند.
نقشه راه‌ها هم در قالب‌های متنوع ظاهر می‌شوند. نقشه راه با مدل مبتنی بر هدف ترجیح داده می‌شود. یک اسم دیگر برای آن، نقشه راه با مدل مبتنی بر نتیجه است. همانطور که از نام‌ها پیداست، تمرکز این نقشه راه‌ها بر اهدافی است که ارائه یا releaseهای پیش رو را بایستی تامین کنند. تصویر زیر نقشه راه محصول مدل GO یا همان مبتنی بر هدف را نشان می‌دهد.
توصیف نقشه راه
با یک مرور سریع می‌توان دریافت که سطر اول درباره تاریخ و زمان است. در واقع مشخص می‌کند که ارائه یک محصول جدید چه وقتی باید در دسترس و مهیا باشد. برای مثال ۱ بهمن ۱۴۰۰ یا فصل اول از ۱۴۰۱. توصیه می‌شود که از تاریخ‌ها و یا چارچوب‌های زمانی (Time Frame) برای نقشه راه داخلی محصولات استفاده شود و سپس آن‌ها را از نقشه راه‌های خارجی که احتمالا به مشتریان نشان می‌دهیم، حذف کنیم.
سطر دوم
سطر دوم بیانگر نام ارائه یا Release هاست. مثل iOS9.3 یا ویندوز ۱۰ که قبلا مثال زده شد.
سطر سوم
سطر سوم مهم‌ترین بخش نقشه راه با مدل GO یا مبتنی بر هدف است. همانطور که از نامش پیداست هدفی را بیان می‌کند که می‌خواهیم به آن دست یابیم یا به عبارتی منافعی است که ارائه خواهیم داد. به هدف می‌توانید به عنوان هدف ارائه یا Release فکر کنید؛ اگر که با نسخه‌های اصلی یا Major Releases کار می‌کنید که ارائه‌ها یا ویژگی‌های پیشرفته را پکیچ می‌کند، آن‌ها را همزمان برای کاربران هم مهیا کنید. برای نمونه می‌توان به اهدافی مانند به‌دست آوردن کاربران، بهبود تجربه کاربری و حذف بدهی‌های فنی اشاره کرد.
سطر چهارم
چهارمین سطر ویژگی‌هایی از محصول را فهرست می‌کند که برای کسب اهداف ضروری هستند. در واقع ویژگی‌ها از دل اهداف استخراج می‌شوند و اطمینان حاصل می‌شود که از طریق آن‌ها به مزایای مورد نظر خواهیم رسید. روی چیزهای برشمردنی تمرکز کنید. خودتان را به مثال ۵ ویژگی به ازای هر هدف محدود کنید و ویژگی‌های دانه درشت را نگه دارید.
سطر پنجم
پنجمین و آخرین سطر پارامترهایی را برای تعیین دستیابی به اهداف معرفی می‌کند. برای مثال x نفر کاربر محصول را حداقل برای ۳۰ دقیقه در هر روز پس از گذشت دو هفته از ارائه نسخه به کار می‌گیرند. بیان این سنجه‌ها اطمینان می‌بخشد که اهداف نقشه راه محصول شما مشخص و قابل ارزیابی و اندازه‌گیری است
چطور برنامه ارائه و نقشه راه محصول به هم مرتبط هستند؟
به نقشه راه محصول می‌توان به عنوان یک برنامه سطح بالا که گام‌های اصلی برنامه یک سفر جاده‌ای را ترسیم می‌کند نگاه کرد که شامل برنامه توقف‌های شبانه هم می‌شود. در مقابل برنامه ارائه یا Release Plan به تشریح نحوه اجرای هر گام می‌پردازد. ترجیح بر استخراج برنامه ارائه از روی نقشه راه محصول با کمک بک‌لاگ محصول است و اینکه از برنامه ارائه برای تخمین و پیش‌بینی اینکه یک هدف مشخص محصول در یک نقشه راه چطور قرار است محقق شود استفاده شود. تصویر زیر نحوه ارتباط سه آرتیفکت را نمایش می دهد:
فراموش نکنید که نقشه راه محصول و برنامه ارائه را سینک و هم‌گام نگه دارید. تغییرات بزرگتر در برنامه ارائه، نقشه راه را متاثر خواهد کرد. برای نمونه اگر پیشرفت توسعه کندتر از پیش‌بینی باشد، نه تنها برنامه ارائه بلکه نقشه راه را هم تحت تاثیر قرار خواهد داد.
جمع‌بندی
نقشه راه محصول Release Plan و برنامه ارائه، دو مفهوم پراهمیت هستند که در رسیدن محصول به موفقیت نقش مهمی ایفا می‌کنند. در این مقاله به توضیح تفاوت‌های این دو مفهوم پرداختیم. جدول زیر تفاوت‌های کلیدی بین نقشه راه و برنامه ارائه را به‌طور خالصه نشان می‌دهد:
|
آرتیفکت |
ویژگی‌ها |
چارچوب زمانی |
محتوا |
|
برنامه ارائه (Release Plan) |
برنامه پروژه، تاکتیکی |
۳ تا ۶ ماه |
آیتم‌های بک‌لاگ محصول شامل user storyها |
|
نقشه راه محصول (Product Roadmap) |
برنامه محصول، استراتژی |
۱۲ ماه |
اهداف ارائه یا محصول، ویژگی های سطح بالا، قابلیت‌های محصول |
دیدگاهتان را بنویسید