اسپم یکی از مشکلات رایج در دنیای دیجیتال است که در قالب پیامی با هدف تبلیغات یا فعالیت‌های مخرب ارسال می‌شود. این پیام‌ها به‌صورت انبوه و ناخواسته به کاربران می‌رسند و علاوه‌بر اینکه امنیت اطلاعات کاربر را تهدید می‌کنند، تجربه کاربری محصولات را هم تحت‌تاثیر قرار می‌دهند. در این مقاله از بلاگ آسا به بررسی دقیق اسپم، انواع آن، خطرات و راه‌های پیشگیری از آن می‌پردازیم.
اسپم چیست؟
اسپم (Spam) یا هرزنامه به پیام‌های ناخواسته و انبوهی اشاره دارد که بدون رضایت کاربر برای او ارسال می‌شوند. این پیام‌ها می‌توانند از طریق ایمیل، پیامک، شبکه‌های اجتماعی یا حتی تماس‌های تلفنی منتشر شوند. هدف اسپم معمولا تبلیغات، جمع‌آوری اطلاعات شخصی یا حتی ایجاد اختلال در عملکرد سیستم است. این پیام‌ها به دلیل سرعت انتشار بالا و فراگیری خود، به یکی از معضلات جدی امنیت سایبری تبدیل شده‌اند.
البته باید توجه داشته باشید که پیامک‌های تبلیغاتی یا ایمیل‌های اطلاع‌رسانی و خبرنامه شرکت‌هایی که قبلا از خدمات آن‌ها استفاده کرده‌اید، حتی با وجود تعداد زیاد در دسته اسپم قرار نمی‌گیرند و شما می‌توانید به‌راحتی اشتراک خود را لغو کنید.
ویژگی‌های پیام اسپم
- انبوه بودن: تعداد بالای پیام‌ها که معمولا به‌صورت گروهی و بدون توجه به مخاطب ارسال می‌شوند.
- عدم درخواست کاربر: در spam، کاربر هیچ‌وقت تقاضای دریافت این پیام‌ها را نکرده است. به همین دلیل اشاره کردیم که با عضویت کسب و کارها متفاوت است.
- اهداف فریبنده: بسیاری از پیام‌های اسپم شامل تبلیغات دروغین، آفرهای غیرواقعی یا حتی سایت‌های جعلی هستند.
- اهداف مخرب و کلاهبرداری: بعضی از پیام‌های اسپم شامل لینک‌ها و داده مخرب هستند که می‌توانند شما را به درگاه‌های فیشینگ برسانند و یا بدافزارهای مختلف را وارد سیستم شما کنند.
انواع اسپم
Spam می‌تواند به شکل‌های مختلفی به شما برسد. رایج‌ترین مدل‌های اسپم شامل ایمیل و پیامک می‌شود. در این بخش هر مدل را ره همراه ویژگی‌های آن، دقیق بررسی می‌کنیم.
۱. ایمیل اسپم
ایمیل اسپم رایج‌ترین نوع اسپم است که شامل پیام‌های تبلیغاتی یا فریب‌دهنده می‌شود. این پیام‌ها معمولا دارای لینک‌هایی به صفحات آلوده یا جعلی هستند. بیشتر سرویس‌دهنده‌های ایمیل (مانند یاهو، جی‌میل و …) یک پوشه پیش‌فرض Spam دارند که ایمیل‌های مشکوک را به آن می‌فرستند. البته گاهی هم ممکن است ایمیل مهمی به این پوشه ارسال شود و خوب است هرازچندگاهی نگاهی به این پوشه بیندازید.
ویژگی‌ها:
- معمولا با تیترهایی مثل «شما برنده شدید!» یا «تخفیف ۹۰ درصدی فقط امروز»، پروموت می‌شوند.
- ایمیل‌ها از آدرس‌های ناشناس یا نامعتبر ارسال می‌شوند.
۲. اسپم پیامکی
پیامک‌های اسپم، پیام‌های ناخواسته‌ای هستند که از طریق پیامک ارسال می‌شوند و معمولا شامل لینک‌های مخرب یا پیشنهادات جعلی هستند. تلفن‌های همراه معمولا تنظیمات پیش‌فرض روی جلوگیری از این پیامک‌ها ندارند و به همین خاطر باید دقت بیشتری در باز کردن این پیامک‌ها داشته باشید.
ویژگی‌ها:
- معمولا پیام‌هایی با محتوای «برای دریافت جایزه، روی لینک بزنید.» یا «برای دریافت سهمیه … روی لینک بزنید» و … از این دسته پیام‌ها هستند .
- سرشماره پیامک‌های اسپم ناشناس است و گاهی حتی ممکن است از یک شماره همراه شخصی استفاده شده باشد.
۳. اسپم شبکه‌های اجتماعی
در پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام یا تلگرام، کاربران ممکن است پیام‌های اسپم شامل لینک‌های آلوده یا تبلیغات نادرست دریافت کنند. این پیام‌ها به‌عنوان اسپم شبکه اجتماعی شناخته می‌شوند و می‌توانند اطلاعات مختلفی از جمله دسترسی به حساب کاربری را به دست بیاورند.
ویژگی‌ها:
- معمولا شامل پیام‌های مستقیم با وعده‌های غیرواقعی، جلسات مشاوره رایگان و … هستند.
- تبلیغاتی که در بخش نظرات پست‌ها نوشته می‌شوند هم می‌توانند در این دسته بگنجند.
۴. اسپم در تماس‌های تلفنی
تماس‌های تلفنی ناخواسته که معمولا با اهداف بازاریابی تهاجمی یا کلاهبرداری انجام می‌شوند در دسته اسپم قرار می‌گیرند. مسابقات تلفنی، فروش کالا با تخفیف زیاد که معمولا یک پرداختی اولیه می‌خواهند یا هر تماسی که به‌نوعی تلاش برای دریافت اطلاعات شما باشد، به احتمال زیاد اسپم است.
ویژگی‌ها:
- این تماس‌ها ممکن است اطلاعات حساس کاربر را مثل شماره حساب یا رمز عبور، هدف بگیرند.
خطرات اسپم
اسپم می‌تواند پیامدهای مخربی برای کاربران داشته باشد. برخی از مهم‌ترین خطرات عبارتند از:
سرقت اطلاعات شخصی
برخی اسپم‌ها به‌ویژه ایمیل‌های فیشینگ، به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات حساس طراحی شده‌اند. این اطلاعات شامل رمز عبور، شماره کارت بانکی یا اطلاعات هویتی است که ممکن است منجر به سرقت هویت شود.
کاهش بهره‌وری
حجم زیاد پیام‌های ناخواسته در صندوق ورودی باعث اتلاف وقت و حواس‌پرتی کاربران می‌شود. سازمان‌ها ممکن است مجبور شوند زمان و منابع قابل‌توجهی برای مدیریت این پیام‌ها صرف کنند.
آسیب به سیستم‌ها
اسپم‌ها اغلب شامل بدافزارهایی مانند ویروس‌ها یا باج‌افزارها هستند. این بدافزارها می‌توانند با کلیک روی لینک‌های مشکوک، سیستم‌ها را آلوده کنند و حتی دسترسی به داده‌ها را مختل نمایند.
هزینه‌های اقتصادی
اسپم‌ها گاهی کاربران را به شرکت در معاملات یا پرداخت هزینه‌هایی فریب می‌دهند. این امر ممکن است موجب خسارت مالی به افراد یا شرکت‌ها شود.
آلودگی شبکه‌ها
ارسال گسترده spam باعث مصرف بیش از حد پهنای باند می‌شود. این مسئله می‌تواند عملکرد سیستم‌ها و شبکه‌ها را کاهش دهد و هزینه‌های نگهداری را افزایش دهد.
هر یک از این خطرات می‌تواند پیامدهای جدی برای کاربران و سازمان‌ها به همراه داشته باشد و اهمیت مقابله با اسپم را دوچندان کند.
چگونه اسپم را شناسایی کنیم؟
اولین قدم برای مقابله با اسپم، شناسایی آن و تفکیک آن از سایر پیام‌ها است. نشانه‌های اصلی اسپم شامل موارد زیر می‌شوند:
- فرستنده ناشناس: ایمیل‌ها یا پیام‌هایی که از آدرس‌های غیرمعتبر ارسال شده‌اند.
- محتوای غیرمنطقی: معمولا پیام‌هایی با وعده‌های عجیب یا پیشنهادات بسیار جذاب هستند.
- وجود لینک‌های مشکوک: پیام‌ها شامل لینک‌هایی هستند که کاربر را به صفحات ناشناخته هدایت می‌کنند.
روش‌های جلوگیری از اسپم
برای جلوگیری از اسپم روش‌های مختلف وجود دارد که در اینجا به بعضی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
۱. استفاده از فیلترهای اسپم: بسیاری از سرویس‌های ایمیل، ابزارهای داخلی برای شناسایی و حذف پیام‌های اسپم دارند.
۲. احتیاط در کلیک روی لینک‌ها: هیچ‌گاه روی لینک‌های مشکوک کلیک نکنید، حتی اگر از طرف دوست یا همکار ارسال شده باشد.
۳. نصب نرم‌افزارهای ضد اسپم: ابزارهایی مانند SpamTitan یا SpamAssassin می‌توانند پیام‌های اسپم را مسدود کنند.
۴. گزارش پیام‌های اسپم: از قابلیت‌های موجود در سرویس‌های ایمیل یا شبکه‌های اجتماعی برای گزارش اسپم استفاده کنید.
۵. محدود کردن اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی: از ارائه آدرس ایمیل یا شماره تلفن خود به منابع غیرمعتبر خودداری کنید.
استفاده از تکنولوژی‌های جدید برای مقابله با اسپم
یکی از روش‌های در حال توسعه برای مقابله با اسپم، استفاده از فناوری‌های جدید مانند AI یا سیستم‌های احراز هویت هوشمند است. ابزارهای مبتنی بر یادگیری ماشین می‌توانند الگوهای اسپم را تحلیل کرده و به‌طور خودکار آن‌ها را شناسایی کنند. علاوه‌بر این، استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته برای مسدودسازی پیام‌های ناخواسته و ایجاد سیستم‌های احراز هویت قوی‌تر هم از راهکارهای جدید مقابله با اسپم هستند.
نتیجه‌گیری
اسپم یکی از مشکلات جدی دنیای دیجیتال است که نیازمند آگاهی و استفاده از روش‌های پیشگیرانه است. با شناسایی اسپم و استفاده از ابزارهای مناسب، می‌توان از آسیب‌های مرتبط با آن جلوگیری کرد و تجربه‌ای ایمن‌تر در فضای دیجیتال داشت.
منابع
malwarebytes | us.norton.com | eset
سوالات متداول
روش‌های جلوگیری از اسپم، مانند استفاده از فیلترهای ایمیل یا عدم اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی.
مشکلات و خطرات ناشی از اسپم، مانند ویروس‌ها، بدافزارها و نقض حریم خصوصی.
دلایل اصلی ارسال اسپم، مانند تبلیغات، کلاهبرداری و جمع‌آوری اطلاعات.
دیدگاهتان را بنویسید