در هر ثانیه، اطلاعات زیادی در سطح وب منتشر می‌شود که شامل آخرین مقالات، تصاویر، ویدئوها و سایر محتواهای مفید یا سرگرم‌کننده هستند. این اتفاق به لطف مجموعه‌ای از سخت‌افزارها و نرم‌افزارها به نام وب سرور ممکن شده است. درحقیقت، بدون وجود وب سرورها نمی‌توانیم هیچ اطلاعاتی را در اینترنت ببینیم؛ اما وب سرور چیست و چرا وجود آن تا این اندازه اهمیت دارد؟ در این مقاله از بلاگ آسا به طور کامل در مورد وب سرور صحبت می‌کنیم.
وب سرور چیست؟
وب سرور کامپیوتری است که درخواست‌های کاربران در اینترنت را می‌پذیرد و به آن‌ها رسیدگی میکند. هر زمان که کاربری در اینترنت پیمایش میکند، هر قسمت از محتوای نمایش داده شده در مرورگر توسط یک وب سرور تحویل داده می‌شود. در حقیقت، تمامی اطلاعات موجود در اینترنت در وب سرور ذخیره می‌شود و زمانی که کاربران آن‌ها را درخواست میکند، نمایش داده می‌شوند. به عبارتی، وب سرور از مدل کلاینت-سرور پیروی میکند، جایی که کلاینت (معمولا یک مرورگر وب) درخواست‌ها را به سرور ارسال میکند و سرور به درخواست پاسخ می‌دهد.
تاریخچه وب سرور
در سال ۱۹۸۹ میلادی، تیم برنرز لی (Tim Berners-Lee) اولین وب سرور جهان را برای شرکت خود به نام سازمان اروپایی تحقیقات هسته‌ای (CERN) پیشنهاد کرد. در همین حال، تیم و همکارانش در حال کار روی یک پروژه جدید برای ایجاد و پیاده‌سازی سیستم فرامتن (Hypertext) برای فناوری وب سرور بودند. آن‌ها کدی را که در سیستم‌عامل شی‌گرای چندکاره NeXTSTEP توسعه داده بودند را به عنوان یک پروژه فرامتن مورد استفاده قرار دادند.
اولین وب سرور اینترنت در آزمایشگاه شرکت CERN اجرا شد. در سال ۱۹۹۱ میلادی، برنرز لی نرم‌افزار شبکه جهانی وب خود را راه‌اندازی کرد. بعدا، شرکت CERN تصمیم گرفت وب را به عنوان یک استاندارد منبع باز در دامنه سرور عمومی راه‌اندازی کند. در سال ۱۹۹۴ میلادی، تیم برنرز لی تصمیم گرفت که نماینده کنسرسیوم وب جهانی (W3C) شود و با این کار توانست فناوری‌های HTTP، HTML و غیره را توسعه دهد.
وب سرور چگونه کار میکند؟
وب سرورها بیشتر از HTTP (پروتکل انتقال ابرمتن) برای برقراری ارتباط و انتقال داده‌ها استفاده می‌کنند؛ اما برای ارسال ایمیل از SMTP (پروتکل انتقال ایمیل ساده) و برای انتقال فایل FTP (پروتکل انتقال فایل) استفاده خواهند کرد. وب سرورها صرفا یک سرویس تحویل هستند که محتوای مورد نظر مخاطبان را به آن‌ها نمایش می‌دهند.
وب سرورها از نرم‌افزار برای ارسال و دریافت درخواست‌ها از طریق نام دامنه وب‌سایت‌ها استفاده می‌کنند. آن‌ها در اصل سروری هستند که نرم‌افزارها و فایل‌های کدگذاری مربوط به وب‌سایت‌ها از جمله اسناد HTML و Javascript را ذخیره می‌کنند. هنگامی که کاربر از طریق مرورگر وارد سایتی می‌شود، درخواست او ابتدا از طریق پروتکل HTTP دریافت می‌شود و سپس سرور سایت مربوط را نمایش می‌دهد.
درخواست‌های HTTP چیست؟
درخواست‌های HTTP پروتکل‌هایی هستند که توسط یک دستگاه، مثلا لپ‌تاپ یا کامپیوتر شخصی برای انجام یک کار خاص به سرور ارسال می‌شوند. هر بار که روی صفحه جدیدی از یک وب‌سایت کلیک می‌کنیم یا با محتوایی را به صورت آنلاین می‌بینیم، از طریق درخواست‌های HTTP به اجرا در می‌آیند. این درخواست‌ها برای ارسال اطلاعات بین کاربر و وب سرور استفاده می‌شوند. پس می‌توان گفت که وب سرورها عمدتا براساس درخواست‌های HTTP کار می‌کنند تا انتقال اطلاعات به کاربران را به شکلی موثر انجام دهند.
اجزای یک وب سرور
یک وب سرور از چندین جزء کلیدی تشکیل شده است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- سخت‌افزار: مربوط به سرور فیزیکی یا همان کامپیوتر است که از یک پردازنده قدرتمند، حافظه، هارد دیسک و رابط‌های شبکه برای مدیریت داده‌های ورودی و خروجی ساخته می‌شود.
- نرم‌افزار: نرم‌افزار وب سرور درخواست‌ها را مدیریت میکند. همچنین مسئول پردازش داده‌ها و نمایش صفحات وب‌سایت‌ها است. نرم‌افزارهای محبوب شامل Apache، Nginx و Microsoft Internet Information Services هستند.
- سرور HTTP: مسئول پردازش درخواست‌ها و پاسخ‌های HTTP است. این بخش به عنوان راه ارتباطی بین کاربران و وب سرور عمل میکند و اطلاعات مورد نیاز مخاطبان را از وب سرور تحویل می‌دهد.
- سیستم فایل: وب سرورها فایل‌های مربوط به وب‌سایت‌ها از جمله اسناد، تصاویر، ویدئوها و سایر موارد را در سیستم فایل خود ذخیره می‌کنند. این فایل‌ها در دایرکتوری‌ها سازمان‌دهی می‌شوند و در صورت درخواست تحویل داده خواهند شد.
- فایل‌های پیکربندی: این فایل‌ها حاوی تنظیمات و قوانینی هستند که نحوه عملکرد وب سرور را تعیین می‌کنند. به‌عنوان‌مثال، درخواست مسیریابی و پیکربندی امنیتی در این فایل‌ها پیکربندی می‌شوند.
- ابزارهای ثبت و نظارت وب سرورها: وب سرورها ابزارهای ورود و نظارت داخلی دارد. این ابزارهای نظارتی به متخصصان کمک می‌کنند تا عملکرد سرور، خطاها و آمار بازدید را ردیابی کنند.
انواع وب سرور
وب سرورها را می‌توان بر اساس مدیریت محتوای وب به دو نوع اصلی زیر طبقه‌بندی کرد:
وب سرور استاتیک
این سرورها فایل‌هایی که از قبل ذخیره داشته‌اند را مستقیما به کاربران ارائه می‌دهند. این فایل‌ها محتوای Static (ثابت و ایستا) دارند که شامل انواع عناصر ساخته شده با HTML، CSS، جاوا اسکریپت و همچنین تصاویر هستند. وب سرورهای Apache و Nginx از محبوب‌ترین وب سرورهای استاتیک محسوب می‌شوند.
وب سرورهای ایستا برای سایت‌هایی مناسب هستند که محتوای آن‌ها ثابت هستند و تغییر نمی‌کنند. به‌این‌ترتیب، زمان بارگذاری سایت‌های استاتیک بسیار سریع است، زیرا برای هر درخواست به پردازش سمت سرور نیازی نیست. نمونه‌هایی از سایت‌های استاتیک شامل وبلاگ‌ها، سایت‌های شرکتی و سایت‌های نمونه کار هستند.
وب سرور داینامیک
این سرورها در پاسخ به درخواست کاربران، صفحات وب را به سرعت تولید می‌کنند. آن‌ها اغلب با پایگاه داده‌ها تعامل دارند و نقش اصلی آن‌ها، اجرای اسکریپت‌ها است. وب سرورهای پویا یا Dynamic برای کاربردهای استفاده می‌شوند که در آن‌ها به اطلاعات لحظه‌ای و جدید نیاز است. درحقیقت، اطلاعات را در لحظه تولید میکند.
از وب سرورهای داینامیک معروف می‌توان به Microsoft IIS، LiteSpeed و Tomcat اشاره کرد. شما می‌توانید از یک وب سرور پویا برای سیستم‌های مدیریت محتوا (CMS) استفاده کنید. این نوع وب سرورها برای برنامه‌های تحت وب نیز کاربردی هستند. از سایت‌های پویا می‌توان به فروشگاه‌های اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی اشاره کرد.
ویژگی و امکانات وب سرور
در ادامه به ویژگی‌های کاربردی مهم یک وب سرور اشاره می‌کنیم:
ثبت فایل
وب سرورها از درخواست‌ها، وضع امنیت و خطاها گزارش تهیه می‌کنند. این گزارش مربوط به اقداماتی است که وب سرورها انجام می‌دهند و از آن برای حل مشکلات استفاده می‌شود.
احراز هویت
وب سرورها معمولا از کاربران می‌خواهند که قبل از دسترسی به منابع، احراز هویت انجام دهند. این فرایند معمولا با ارائه یک نام کاربری و رمز عبور و در موارد امنیتی، احراز هویت چندگانه انجام می‌شود.
محدود کردن پهنای باند
وب سرورها سرعت انتقال داده‌ها را مدیریت می‌کنند تا درخواست‌های سمت کاربر را با صورت روان و بدون مشکل ارائه دهند. آن‌ها برای این کار پهنای باند موجود را بین همه درخواست‌ها در یک اندازه اختصاص می‌دهند.
فضای ذخیره‌سازی
مقدار فضای هارد که برای ذخیره فایل‌ها استفاده می‌شود، به طور مستقیم بر توانایی سرور برای میزبانی و مدیریت صفحات وب و اپلیکیشن‌ها تاثیر می‌گذارد.
لود بالانسینگ
وب سرورها ترافیک ورودی را در چندین سرور توزیع می‌کنند تا زمان پاسخگویی را بهبود دهند و از لود بیش از حد جلوگیری کنند. این موضوع باعث می‌شود تا محتوا به سرعت نمایش داده شود.
درصد آپ‌تایم
آپ‌تایم سرور مدت زمانی است که سرور برای پردازش درخواست‌ها و تحویل فایل‌ها صرف میکند. آپ‌تایم بالا حدود ۹۹.۹ درصد است و نشان می‌دهد که محتوا همیشه در دسترس کاربران قرار دارد.
پشتیبانی از زبان‌های برنامه‌نویسی
سرورها از زبان‌های برنامه‌نویسی سمت سرور مانند Python پشتیبانی می‌کنند. این زبان‌های برنامه‌نویسی برای توسعه و اجرای برنامه‌ها روی سرور استفاده می‌شوند و عملکرد وب‌سایت‌های پویا را بهبود می‌دهند.
کاربردهای وب سرور
Web Serverها معمولا برای ارسال و دریافت ایمیل، دانلود درخواست‌ها برای فایل‌های پروتکل انتقال فایل (FTP) و راه‌اندازی و انتشار صفحات وب استفاده می‌شوند. بااین‌حال، کاربردهای اصلی وب سرورها عبارتند از:
- پلتفرم‌های پخش رسانه: یوتیوب، نتفلیکس و غیره از وب سرورهای قدرتمند برای ذخیره و پخش محتوای ویدیویی استفاده می‌کنند.
- وب‌سایت‌های فروشگاهی: آمازون، دیجی کالا و غیره به کمک وب سرور، اطلاعات محصولات خود را در وب بارگذاری می‌کنند.
- شبکه‌های اجتماعی: فیس بوک، یوتیوب، اینستاگرام و لینکدین از وب سرورها برای مدیریت درخواست‌ها، ارائه محتوا و سایر موارد استفاده می‌کنند.
- اپ‌های رزرو سفر: اپ‌هایی مانند BookMyShow، MakeMyTrip و OYO برای رزرو اتاق هتل، پرواز و بسیاری موارد دیگر به وب سرورها وابسته هستند.
- بخش‌های مالی و بانکی: ارائه خدمات آنلاین به مشتریان، مانند بررسی موجودی حساب، انتقال وجوه، پرداخت قبوض و غیره توسط وب سرورها مدیریت می‌شوند.
تفاوت وب سرور با وب هاستینگ
در جدول زیر می‌توانید تفاوت وب سرور با هاستینگ را مشاهده کنید:
| ویژگی‌ها | هاستینگ | وب سرور |
| تعریف | به عنوان ارائه فضای ذخیره‌سازی برای یک وب‌سایت در اینترنت تعریف می‌شود. | درخواست‌های کاربران را در اینترنت پردازش میکند و محتوای مورد نظر را تحویل می‌دهد. |
| هدف | فضای ذخیره‌سازی مناسبی را برای ارائه خدمات آنلاین به وب‌سایت‌ها می‌دهند. | درخواست‌های مربوط به مرورگرهای کاربران را پردازش میکند. |
| مالکیت | تحت مالکیت و مدیریت یک شرکت یا ارائه‌دهنده خدمات است. | مالکیت و مدیریت آن به فرد یا ارائه‌دهنده خدمات بستگی دارد. |
| نمونه‌ها | HostGator، Bluehost، GoDaddy | Apache، Nginx، Microsoft IIS |
معروف‌ترین وب سرورها
انواع مختلفی از وب سرورها وجود دارند که هر کدام نقاط قوت و ضعف خود را دارند. بااین‌حال، در ادامه به معروف‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- آپاچی (Apache): محبوب‌ترین وب سرور در اینترنت است. آپاچی منبع باز است و با تمام سیستم‌عامل‌های اصلی کار میکند. Apache کاربردهای مختلفی دارد اما معمولا کندتر از سایر وب سرورها مانند Nginx و IIS است.
- سرویس‌های اطلاعات اینترنتی (IIS): وب سرور مایکروسافت برای سرورهای ویندوزی بهینه شده است. این وب سرور پشتیبانی بهتری از فناوری‌های مایکروسافت مانند ASP، .NET و SQL Server ارائه میکند.
- لایت اسپید (LiteSpeed): این محصول یک وب سرور تجاری است که ادعا میکند سریع‌تر و امن‌تر از آپاچی است. ویژگی‌هایی مانند متعادل سازی بار و خوشه بندی را ارائه می‌دهد و برای استفاده شخصی رایگان است.
- انجین‌اکس (Nginx): این یک وب سرور منبع باز است که به دلیل عملکرد و مقیاس پذیری بالایش شناخته می‌شود. این وب سرور یک مدل رویداد محور ناهمزمان استفاده میکند که آن را نسبت به آپاچی کارآمدتر میکند.
- Lighttpd: این یک وب سرور سبک است که بدون نیاز به حافظه زیاد، سرعت بالایی را ارائه می‌دهد. راه‌اندازی آن ساده است، اما پشتیبانی محدودی از برخی دستورات لینوکس دارد. سایت‌های بزرگ مانند ویکی پدیا از این وب سرور استفاده می‌کنند.
کلام آخر
وب سرور ترکیبی از نرم‌افزار و سخت‌افزار است که با استفاده از پروتکل انتقال ابرمتن (HTTP) و سایر پروتکل‌ها به درخواست‌های کاربران پاسخ می‌دهد. وظیفه اصلی وب سرورها ذخیره، پردازش و ارائه انواع محتوا به کاربران است. بخش سخت‌افزاری یک وب سرور به اینترنت متصل است و تبادل داده را تسهیل میکند. بخش نرم‌افزار نحوه دسترسی کاربران به فایل‌های میزبانی شده روی سرور را کنترل میکند. پس می‌توان گفت که بدون وب سرورها نمی‌توان وب‌سایت‌ها را از طریق اینترنت به کاربران نشان داد.
منابع:
intellipaat | bigrock | techbuyer | support.rapyd.cloud
دیدگاهتان را بنویسید