خانه /
منابع انسانی
منابع انسانی (HR) یکی از واحدهای مهم در هر سازمان است که مسئولیت اصلی آن، مدیریت یکی از حیاتی ترین دارایی های سازمان یعنی افراد است. فرایندهای منابع انسانی بخش‌های مختلفی از عملکردهای مربوط به نیروی کار را در بر می‌گیرند؛ از استخدام و آموزش گرفته تا مدیریت عملکرد نیرو و رعایت قوانین کار، منابع انسانی نقشی استراتژیک در شکل دادن به فرهنگ و موفقیت یک سازمان دارد.
در این مقاله از بلاگ آسا می‌خواهیم نگاهی به فعالیت‌های واحد منابع انسانی، تعاریف مربوط به این واحد و نقش آن در سازمان داشته باشیم. با ما همراه باشید.
منابع انسانی چیست؟
منابع انسانی یا Human Resources، یک واحد سازمانی است که وظیفه اصلی آن مدیریت و بهبود شرایط کاری سرمایه انسانی یا کارمندان شرکت است. به طور معمول اندازه واحد منابع انسانی با توجه به اندازه شرکت تعیین می‌شود و بسته به نیاز شرکت، واحدهای مختلفی از جمله روانشناسی، جذب و استخدام، برند کارفرمایی و … در زیرمجموعه منابع انسانی قرار می‌گیرند.
طبق آخرین بررسی‌های جهانی، در حال حاضر بهینه‌ترین نسبت منابع انسانی به نیرو، ۲.۵ نفر نیروی منابع انسانی به ازای هر ۱۰۰ نفر است. به عبارتی در شرکتی که ۴۰۰ نفر نیرو دارد، باید حداقل ۱۰ نیروی منابع انسانی حضور داشته باشند.
وظایف واحد منابع انسانی
هدف اصلی منابع انسانی این است که از رسیدن سرمایه انسانی سازمان، به اهداف مشترکی که در راستای ارتقا و شغل خود دارند، مطمئن شود. در گذشته منابع انسانی تنها نقش یک واحد اداری را داشت که برای انجام کارهای دفتری و رسمی استخدام می‌شد. اما امروز این واحد به یک شریک استراتژیک تبدیل شده است که بر فرهنگ شرکت تأثیر می‌گذارد، توسعه کارکنان را ارتقا می‌دهد و در موفقیت سازمان نقش بسزایی دارد. نقش‌ها و وظایف اصلی منابع انسانی عبارتند از:
۱. جذب و استخدام
استخدام یکی از ابتدایی‌ترین کارکردهای منابع انسانی است. فرایند جذب و استخدام شامل شناسایی نیازهای تیم‌ها، پیدا کردن استعدادها، انجام مصاحبه و انتخاب گزینه‌های مناسب برای سازمان است. منابع انسانی باید از منصفانه بودن فرایند استخدام و سازگاری و همسو بودن کاندیداها با اهداف سازمان مطمئن شود.
۲. آنبوردینگ و آموزش
زمانی که یک کارمند استخدام می‌شود، منابع انسانی با مدیریت بهینه این فرایند به نیروهای جدید کمک می‌کند تا نقش‌ها، فرهنگ شرکت و وظایف خود را درک کنند. علاوه بر این برگزاری دوره‌های آموزشی، توجه به توسعه فردی افراد و اطمینان از رقابتی ماندن آن‌ها در بازار کار هم یکی دیگر از کارکردهای واحد HR است.
۳. مدیریت عملکرد سازمانی
منابع انسانی پس از تعیین اهداف سازمانی برای کارکنان، عملکرد آن‌ها را به صورت مرتب ارزیابی می‌کند و در نهایت به افراد بازخورد می‌دهد. مدیریت عملکرد موثر به همسویی اهداف کارکنان با اهداف سازمانی کمک می‌کند.
۴. حقوق و مزایا
مدیریت بسته‌های حقوق و مزایا شامل حقوق، پاداش، بیمه درمانی، برنامه‌های بازنشستگی و سایر مزایا، یکی از مهم‌ترین کارهای منابع انسانی است. برقراری تعادل بین ساعات کاری و حقوق و مزایا و مقایسه مستمر وضعیت شرکت با سایر رقبا در بازار، باعث می‌شود تا شرکت مزیت‌های رقابتی خود را ارتقا دهد و فعالیت‌های کارکنان به صورت عادلانه جبران شود.
۵. ایجاد ارتباطات کاری موثر
ایجاد یک رابطه مثبت بین کارکنان و مدیریت یک وظیفه کلیدی منابع انسانی است. شنیدن و رفع مشکلات کارکنان، میانجی‌گری در اختلافات و در نهایت تلاش برای ایجاد یک محیط کاری سالم و شاد، از جمله فعالیت‌های این واحد سازمانی هستند. با ارتقاء مشارکت و رضایت کارکنان، نرخ نگهداشت نیرو و روحیه کلی تیم افزایش پیدا می‌کند.
۶. پیاده‌سازی قوانین کار
منابع انسانی تضمین می‌کند که سازمان از تمام قوانین و مقررات کار، از جمله قوانین مربوط به دستمزد، شرایط کاری، فرصت‌های شغلی برابر و ایمنی در محل کار، پیروی می‌کند. عدم رعایت این قوانین می‌تواند منجر به اقدامات قانونی و مجازات‌های مالی برای سازمان شود.
۷. سلامت و امنیت محل کار
اطمینان از سلامت جسمی و روانی کارکنان یکی دیگر از مسئولیت‌های حیاتی منابع انسانی است. ارتقای ایمنی در محل کار، ارائه خدمات و کمک هزینه‌های روانشناسی و ارائه منابع مطالعاتی برای مدیریت استرس و حمایت از سلامت روان، تنها بخشی از وظایف HR در این حوزه هستند.
چالش‌های واحد HR
در حالی که منابع انسانی یک کارکرد حیاتی است، اما با چالش‌های متعددی به ویژه در زمینه جهانی شدن، فناوری و پویایی نیروی کار در حال تغییر مواجه است.
۱. کمبود نیروی کار
یکی از بزرگترین چالش های منابع انسانی پیدا کردن و حفظ استعدادهای برتر است. در دوره‌ای که بازار کار هر روز از روز قبل رقابتی‌تر می‌شود و شرکت‌ها مزایای خود را برای جذب نیروی ماهر بیشتر می‌کنند، منابع انسانی باید از استراتژی‌های نوآورانه برای استخدام و نگهداشت کارکنان ماهر استفاده کند.
۲. همگام با مدل دورکاری یا ترکیبی
همه‌گیری کووید-۱۹ مدل‌های سنتی کار را تغییر داد، به طوری که امروز و با گذشت این همه‌گیری هنوز هم بسیاری از سازمان‌ها از دورکاری (Remote) یا کار ترکیبی (Hybrid) استفاده می‌کنند. منابع انسانی امروز باید یک نیروی کار پراکنده را مدیریت کند، چالش‌های مربوط به همکاری از راه دور را برطرف کند و مطمئن شود که کارکنان عملکرد خود را از دست ندهند.
۳. ادغام با فناوری
فناوری‌های مختلفی که برای منابع انسانی ایجاد شده‌اند، فرایندهای این واحد از مدیریت حقوق و دستمزد و مزایا گرفته تا استخدام و مدیریت عملکرد را ساده کرده‌اند. با این وجود، یکپارچه‌سازی و مدیریت این فناوری‌ها می‌تواند یک چالش بزرگ باشد و به کارشناسان خبره این حوزه نیاز دارد که همواره دانش خود را در زمینه تکنولوژی‌های مرتبط به‌روز می‌کنند.
۴. سلامت روان کارکنان
با افزایش توجه‌ها به موضوع سلامت روان و تعادل بین کار و زندگی، تمرکز روی رفاه کارکنان هم بیشتر شده است. منابع انسانی باید برنامه‌هایی را در راستای حمایت از سلامت روحی و جسمی کارکنان برگزار کند؛ چرا که کارکنان شاد و سالم، در نهایت عملکرد بهتری از خود ارائه می‌دهند.
جمع‌بندی
امروز مفهوم منابع انسانی، به شکل قدیمی آن و فقط در مورد مدیریت حقوق و دستمزد و مزایا نیست. HR یک واحد سازمانی پویا و استراتژیک است که نقش کلیدی در موفقیت سازمان دارد. هم‌زمان که کسب‌وکارها با چالش‌های دنیایی که به سرعت در حال تغییر است روبرو و سازگار می‌شوند، منابع انسانی در نقش یک محرک کلیدی برای نوآوری، فرهنگ و رشد سازمان فعالیت می‌کند.
در سازمان‌های بزرگ، منابع انسانی از تیم‌های روانشناسی سازمانی، جذب و استخدام، آموزش، حقوق و دستمزد و برند کارفرمایی تشکیل شده است. بنابراین اگر در هر یک از زمینه‌های زیر فعالیت می‌کنید، احتمالا می‌توانید عضوی از تیم‌های منابع انسانی باشید.
