اگر به دنبال توسعه بک‌اند با پایتون هستید، احتمالا اسم یکی از دو فریم‌ورک معروف جنگو (Django) و فلسک (Flask) را شنیده‌اید. هر کدام از این فریم‌ورک‌ها مزایا و امکانات خاص خود را دارند که آن‌ها را برای اهداف خاصی مناسب می‌کند. در این مقاله می‌خواهیم در مورد فریم‌ورک فلسک و کاربردهای آن صحبت کنیم. در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا همه چیز را در مورد فلسک یاد بگیرید.
فریم ورک Flask چیست؟
Flask یک میکرو فریم‌ورک برای توسعه وب است که با استفاده از زبان پایتون نوشته شده و با ارائه مولفه‌های ضروری برای برنامه‌نویسان، سرعت توسعه برنامه‌ها را افزایش می‌دهد. فلسک بسیار ساده و سبک است و به همین دلیل، فقط ابزارهای حیاتی برای توسعه وب را دارد. با این حال، فلسک به گونه‌ای طراحی شده که بسیار توسعه‌پذیر است، بنابراین توسعه‌دهندگان می‌توانند آن را متناسب با نیاز خود شخصی‌سازی کنند.
گفتیم که فلسک یک میکرو «وب» فریم‌ورک است، اما وب فریم‌ورک دقیقا چیست؟ به عبارت ساده، یک فریم‌ورک وب مجموعه‌ای از ابزارها، کتابخانه‌ها و قابلیت‌هایی است که برای ساده‌سازی فرایند توسعه وب مورد استفاده قرار می‌گیرد. فریم‌ورک‌های وب راهی را برای استانداردسازی فرایند ساخت (بیلد)، توسعه، انتشار و نگهداری وب‌سایت‌ها، برنامه‌های کاربردی وب، API ها و … ارائه می‌دهند.
حالا منظور از «میکرو» فریم‌ورک چیست؟ فلاسک به عنوان یک میکرو فریم‌ورک شناخته می‌شود، چرا که بسیار سبک است و فقط اجزای ضروری برای توسعه وب مانند مسیریابی (Navigation)، رسیدگی به درخواست، سشن‌ها و … را فراهم می‌کند. برای سایر قابلیت‌های مورد نیاز مانند مدیریت داده، توسعه‌دهنده می‌تواند یک ماژول سفارشی بنویسد یا از یک افزونه استفاده کند.
فلسک چگونه کار می کند؟
حالا که به کلیت میکرو وب فریم‌ورک فلسک آشنا شدیم، نوبت به بررسی نحوه عملکرد آن می‌رسد. Flask از بخش‌ها و فرایندهایی تشکیل شده است که باعث می‌شوند این فریم‌ورک عملکردی بدون مشکل داشته باشد. در این بخش این اجزا را بررسی می‌کنیم.
۱. وب‌سرور
همه ما با وب‌سرورها آشنا هستیم و حتی اگر نحوه کار دقیق آن‌ها را ندانیم، می‌دانیم که قلب توسعه وب هستند. در ساده‌ترین حالت، وب‌سرورها به درخواست‌های مرورگر گوش می‌دهند و بر این اساس با روترها ارتباط برقرار می‌کنند تا پاسخ مناسب را به کاربر ارائه دهند.
۲. رابط WSGI
فلسک از استاندارد WSGI برای برقراری ارتباط با وب‌سرور استفاده می‌کند. به زبان ساده، استاندارد WSGI مجموعه قوانینی است که به بخش‌های مختلف یک وب‌سایت کمک می‌کند تا به خوبی با هم کار کنند.
۳. Routes and URL Mapping
مسیرها (Routes) کاربران را به قسمت‌های مختلف در وب‌سایت شما راهنمایی می‌کند. هر مسیر مربوط به یک URL خاص است. به عنوان مثال، «about/» می‌تواند به بخش «درباره ما» وب سایت شما منتهی شود. URLها در قسمت بالایی اکثر مرورگرها قابل تشخیص هستند.
۴. رسیدگی به درخواست‌ها (Request Handling)
زمانی که کاربر URL را در مرورگر خود وارد می‌کند و Enter را می‌زند، مرورگر درخواستی را به وب سرور ارسال می‌کند. سپس وب سرور این درخواست را به Flask ارسال می‌کند تا مدیریت فرایند را به عهده بگیرد.
۵. توابع مشاهده (view)
فلسک از توابع مشاهده یا ویو برای رسیدگی به درخواست‌ها استفاده می‌کند. این توابع بسیار مفید و مهم هستند. به عنوان مثال، یک تابع view ممکن است یک صفحه وب را به کاربر ارائه دهد، یک تصویر را نشان دهد یا فرم ارسالی را پردازش کند.
۶. قالب‌ها (Templates)
توابع مشاهده اغلب از قالب‌ها برای ایجاد صفحات وب پویا استفاده می‌کنند. قالب‌ها همانطوری که از نامشان پیداست، مکان‌هایی برای نمایش و نگهداری داده‌ها هستند. بنابراین، قالب‌ها همان ابزاری هستند که به شما امکان می‌دهند محتوای ثابت و پویا ایجاد کنید.
۷. تولید پاسخ
هنگامی که تابع view کار خود را انجام داد (پردازش داده‌ها، فرم‌ها و غیره)، یک پاسخ تولید می‌کند. این پاسخ حاوی محتوایی است که مرورگر سمت کاربر درخواست کرده است. پاسخ ممکن است یک فایل HTML برای یک صفحه وب، JSON برای یک API یا حتی یک تصویر باشد.
۸. ارسال پاسخ
Flask پاسخ را از تابع view می‌گیرد و به وب سرور می‌فرستد، سپس وب سرور این پاسخ را به مرورگر کاربر تحویل می‌دهد.
۹. تعامل کاربر
در نهایت، مرورگر کاربر پاسخ را دریافت می‌کند و محتوا را نمایش می‌دهد. اگر کاربر با صفحه تعامل داشته باشد (روی یک پیوند کلیک کند، یک فرم ارسال کند)، این روند تکرار می‌شود. یعنی درخواست دیگری به سرور می‌رود، Flask آن را مدیریت می‌کند و یک پاسخ جدید ایجاد می‌شود.
۱۰. Backend Logic
در پشت صحنه، Flask می‌تواند با پایگاه داده‌ها تعامل داشته باشد، داده‌ها را پردازش کند و محاسبات را انجام‌دهد. این بخش به عنوان مغز عملیات عمل می‌کند و اطمینان می‌دهد که داده‌های مناسب به کاربر ارائه می‌شود.
کاربردهای فریم‌ورک فلسک
میکرو وب فریم‌ورک فلسک بسیار محبوب است و اغلب برای ساخت برنامه‌های آنلاین استفاده می‌شود؛ زیرا طراحی ساده‌ای دارد و به توسعه دهندگان آزادی عمل زیادی می‌دهد. بیایید برخی از کاربردهای رایج فلسک را مرور کنیم.
ساخت برنامه‌های کاربردی وب
Flask برای توسعه انواع مختلفی از برنامه‌های کاربردی وب مثل وبلاگ‌ها، سایت‌های تجارت الکترونیک، پلتفرم‌های شبکه اجتماعی و موارد دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. سادگی و انعطاف‌پذیری فلسک، آن را هم برای پروژه‌های کوچک و هم برای برنامه‌های بزرگ‌تر و پیچیده‌تر مناسب می‌کند.
توسعه API
با استفاده از فلسک می‌توانیم APIهای RESTful ایجاد کنیم که ارتباط بین سیستم‌های نرم‌افزاری مختلف را امکان‌پذیر می‌کنند. این APIها برای اشتراک‌گذاری داده‌ها، یکپارچه‌سازی سرویس‌های مختلف و … مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نمونه‌سازی
طراحی سبک و کم حجم فلسک، آن را به گزینه‌ای عالی برای نمونه‌سازی سریع ایده‌ها و مفاهیم مبتنی بر وب تبدیل می‌کند. این امکان به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا به سرعت ایده‌های خود را بدون سربار فریم‌ورک‌های پیچیده‌تر، بسازند و تست کنند.
میکروسرویس‌ها
فلسک به ساخت میکروسرویس‌ها کمک می‌کند. میکروسرویس‌ها اجزای کوچک و مستقل قابل استقرار در برنامه‌های کاربردی گسترده‌تر هستند. توسعه‌دهندگان می‌توانند هر میکروسرویس را با استفاده از Flask برای ارائه عملکردهای متمایز بسازند.
داشبوردهای تعاملی
از Flask می‌توانیم برای ساخت داشبوردهای تعاملی استفاده کنیم که داده‌ها را به صورت بلادرنگ تجسم می‌کنند. این ویژگی برای اهدافی مثل تجزیه و تحلیل داده‌ها، گزارش‌دهی و نظارت مفید است.
توسعه وب‌سایت‌های کوچک تا متوسط
فلسک یه گزینه عالی برای طراحی وب‌سایت با پایتون است که به پیچیدگی فریم‌ورک‌های بزرگ‌تر نیاز ندارند. بنابراین اگر وب‌سایت مدنظر شما خیلی بزرگ و پیچیده نیست، فلسک یک فریم‌ورک همه فن حریف برای شماست که هر آنچه که نیاز دارید را در اختیارتان قرار می‌دهد.
ادغام با علم داده و یادگیری ماشین
با استفاده از Flask می‌توانیم وب APIهایی را برای مدل‌های علم داده و یادگیری ماشین ایجاد کنیم تا تعامل کاربر و استفاده از این مدل‌ها، بدون نیاز به درک کدهای اساسی تسهیل شود.
مزایا و معایب فلسک چیست؟
با وجود اینکه وب فریم‌ورک فلسک بسیار جوان است، اما به دلیل مزایای فوق‌العاده خود به عنوان یکی از موفق‌ترین فریم‌ورک‌ها شناخته می‌شود. این مزایا عبارتند از:
- سادگی: یادگیری و استفاده از فلسک آسان است و به همین دلیل برای مبتدیان و راه‌اندازی سریع پروژه عالی خواهد بود.
- سبک و انعطاف‌پذیر: همانطور که قبلا توضیح دادیم، Flask ویژگی‌های غیرضروری را حذف کرده تا بتوانید به سادگی فقط آنچه پروژه شما نیاز دارد را به آن اضافه کنید.
- یادگیری آسان: ویژگی‌های حداقلی و مستندات واضح Flask آن را به یک نقطه شروع عالی تبدیل می‌کند، به خصوص اگر در برنامه نویسی وب تازه‌کار هستید.
- قابلیت شخصی‌سازی بالا: فلسک به شما این آزادی را می‌دهد که کتابخانه‌ها و ابزارهای مناسب برای پروژه را انتخاب کنید و از این طریق کنترل بیشتری بر معماری برنامه داشته باشید.
- ماژولار: Flask از یک رویکرد ماژولار برای توسعه نرم‌افزار وب بهره می‌برد که در آن شما می‌توانید برنامه خود را در اجزای کوچک‌تر و قابل استفاده مجدد به نام بلوپرینت (Blueprint)، سازماندهی کنید.
- اجتماع بزرگ و توسعه مشارکتی: فریم‌ورک فلسک یک جامعه قوی دارد که منابع، آموزش‌ها و پشتیبانی را همراه با بهبودهای مداوم، در اختیار برنامه‌نویس‌ها قرار می‌دهند.
- تطبیق‌پذیری: به لطف اکوسیستم غنی از افزونه‌ها مانند یکپارچه‌سازی پایگاه داده، احراز هویت، ذخیره‌سازی، ایمیل و غیره، فلسک را می‌توان برای ایجاد طیف گسترده‌ای از برنامه‌ها، از پروژه‌های شخصی کوچک گرفته تا پروژه‌های بزرگ‌تر مورد استفاده قرار داد.
- ایده‌آل برای نمونه‌سازی: سادگی و راه‌اندازی سریع، فلسک را برای ساخت نمونه‌های اولیه و برنامه‌های کاربردی در مقیاس کوچک عالی می‌کند.
- ادغام مناسب با کتابخانه‌های دیگر: Flask را می‌توان به طور یکپارچه با ابزارها و کتابخانه‌های دیگر در پایتون ادغام کرد و عملکرد آن را افزایش داد.
معایب فریم‌ورک فلسک
با وجود تمام مزایایی که به آن‌ها اشاره کردیم، فلسک نقاط ضعفی هم دارد که اگر آن‌ها را بدانید، بهتر می‌توانید از این فریم‌ورک استفاده کنید.
- ویژگی‌های داخلی محدود: اگرچه طراحی مینیمال Flask یک امتیاز مثبت است، اما همچنین به این معنی است که بسیاری از ویژگی‌های داخلی خاص به صورت پیش‌فرض در دسترس نخواهند بود.
- مناسب نبودن برای برنامه‌های خیلی بزرگ: به دلیل سادگی، Flask ممکن است بهترین انتخاب برای برنامه‌های پیچیده و در مقیاس بزرگ نباشد.
- عدم پشتیبانی از پایگاه داده داخلی: برخلاف بعضی از فریم‌ورک‌ها، Flask از پایگاه داده داخلی پشتیبانی نمی‌کند و شما حتما باید آن را با یک پایگاه داده خارجی ادغام کنید.
- یادگیری سخت برای ویژگی‌های پیچیده: در حالی که شروع کار با فلسک آسان است، اما ویژگی‌های پیشرفته‌تر آن به یادگیری عمیق‌تر و زما‌ن‌برتری نیاز دارند.
- ویژگی‌های امنیتی پیش‌فرض محدود: فلسک ویژگی‌های امنیتی اولیه را ارائه می‌دهد، اما ممکن است برای محافظت بیشتر و قوی‌تر به اضافه کردن لایه‌های امنیتی بیشتری نیاز داشته باشید.
جنگو بهتر است یا فلسک؟
به احتمال زیاد، این سوال برای شما پیش آمده است که جنگو بهتر است یا فلسک؟ برای پاسخ به این سوال، ابتدا باید توجه داشته باشید هم فلسک و هم جنگو به گونه‌ای طراحی شده‌اند که توسعه‌دهندگان بتوانند با سرعت و به راحتی، پروژه‌ها را توسعه دهند. با این وجود چند تفاوت وجود دارد که ممکن است روی انتخاب شما تاثیر بگذارد.
کاربرد و زمان استفاده
یکی از نکات مهم در زمان انتخاب فریم‌ورک مناسب، توجه به کاربرد مورد انتظار و زمان استفاده از آن است. به طور معمول جنگو برای پروژه‌های بزرگ یا پروژه‌های کوچکی که قرار است کوچک بمانند مناسب است، در حالی که فلسک برای برنامه‌های کوچک و پروژه‌های کوچکی که می‌توانند به سرعت بزرگ شوند، بهترین است.
جنگو یکپارچه است، به این معنی که سعی می‌کند در یک مرحله تمام نیازهای شما را برطرف کند، بنابراین قبل از شروع باید محدوده پروژه و ابزارهای مورد نیاز خود را مشخص کنید. در سمت مقابل، فلسک به عنوان یک میکرو وب فریم‌ورک می‌تواند به آسانی و انعطاف‌پذیری با ابزارهای دیگر تعامل داشته باشد، حتی در میانه راه توسعه!
اندازه جامعه توسعه
فریم‌ورک فلسک در مقایسه با جنگو انجمن بسیار کوچک‌تری دارد؛ بنابراین اگر به مشکلی بربخورید، باید بیشتر تلاش کنید تا به جواب مناسب برسید. برای مقایسه بد نیست بدانید که در Stack Overflow حدود ۵۰ هزار سوال با برچسب Flask وجود دارد، در حالی که برای جنگو این عدد به ۲۸۰ هزار سوال می‌رسد. البته این به معنی بد بودن فلسک نیست، چرا که این فریم‌ورک هنوز بسیار جوان است.
امنیت
در حالی که جنگو دارای قابلیت احراز هویت و ورود به سیستم عالی برای کاربران است، فلسک قادر به ارائه این ویژگی نیست. با این حال، فلسک از کوکی‌های ایمن در سمت مشتری پشتیبانی می‌کند. به طور کلی، اگر امنیت یک بخش مهم از برنامه شماست، بهتر است جنگو را در اولویت قرار دهید.
دسترسی به پایگاه داده
یکی دیگر از تفاوت‌های کلیدی برای توسعه‌دهندگانی که با پایگاه‌های داده کار می‌کنند، میزان پشتیبانی جنگو و فلاسک از ORM است. Object Relational Management به API اجازه می‌دهد تا به راحتی و بدون نیاز به نوشتن دستورات SQL به داده‌ها دسترسی داشته باشد. جنگو از ORM پشتیبانی می‌کند و امکان نوشتن پرسش‌های پیچیده را به راحتی فراهم می‌کند. متاسفانه توسعه‌دهندگان Flask باید تمام دستورات SQL خود را بنویسند، که می‌تواند حجم کاری آن‌ها را افزایش دهد.
بازار کار
جنگو در حال حاضر انتخاب اول بسیاری از توسعه‌دهندگان بک‌اند است و از طرفی بسیاری از سازمان‌ها و کسب‌وکارها این فریم‌ورک را برای توسعه برنامه‌های خود انتخاب کرده‌اند. با این تفاسیر می‌توان گفت که اگر به دنبال کسب درآمد از چنین فریم‌ورک‌هایی هستید، بهتر است به جنگو مسلط باشید اما فلسک را فراموش نکنید. دانش و تجربه اجرای پروژه‌ها با استفاده از جنگو و فلسک می‌تواند به مجموعه مهارت‌های شما ارزش اضافه کند.
جمع‌بندی
فلسک حقیقتا جذاب است؛ شاید به قدرتمندی جنگو نباشد و یا بازار کار فوق‌العاده‌ای نداشته باشد، اما به لطف مزایای فوق‌العاده‌ش می‌تواند در بسیاری از پروژه‌های کوچک تا متوسط بدرخشد. فرقی نمی‌کند که به جنگو مسلط هستید یا به تازگی می‌خواهید یادگیری یک فریم‌ورک وب را شروع کنید؛ ما پیشنهاد می‌کنیم به فلسک به چشم یک چاقوی سوئیسی همه‌کاره نگاه کنید که با کمترین تلاش و در کوتاه‌ترین زمان، نیازتان را برطرف می‌کند.
منابع:
www.analyticsvidhya.com | www.javatpoint.com
نویسنده: تیم مارکتینگ آسا
