حتی اگر برنامه‌نویس نباشید حتما درباره زبان برنامه‌نویسی جاوا اسکریپت شنیده‌اید. جاوا اسکریپت زبانی پرکاربرد در توسعه وب است که جزء سه زبان برنامه‌نویسی پرطرفدار دنیا به شمار می‌رود! با تمام ویژگی‌های خوب و قدرت بالای جاوا اسکریپت، چالش‌هایی وجود دارند که این زبان به خوبی نمی‌تواند به آن‌ها پاسخ دهد، چالش‌هایی که عمدتا در پروژه‌های بزرگ و پیچیده دیده می‌شوند. اینجا بود که مایکروسافت دست به کار شد و با اضافه کردن ویژگی‌های خاصی به جاوا اسکریپت، زبان جدیدی به نام تایپ اسکریپت (TypeScript) را طراحی کرد. احتمالا می‌خواهید بدانید که این ویژگی‌های خاص چه هستند و تایپ اسکریپت چه تفاوتی با جاوا اسکریپت دارد. اگر اینطور است با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.
TypeScript چیست؟
تایپ اسکریپت (TypeScript) یک ابر مجموعه یا سوپر ست از جاوا اسکریپت است؛ یعنی تمام ویژگی‌های جاوا اسکریپت را با برخی از ویژگی‌های مازاد ارائه می‌دهد و می‌تواند در هر جایی که جاوا اسکریپت اجرا می‌شود، مورد استفاده قرار گیرد. این زبان برنامه‌نویسی با فریمورکهای فرانت‌اند مانند Angular، Veu و React و همچنین فریمورکهای Backend مانند Node.js سازگار است که نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری بالای آن است. اما TypeScript چرا به وجود آمده است؟
مهم‌ترین و بارزترین دلیل به وجود آمدن این زبان، ارائه قابلیتی به نام «ایمنی نوع داده» یا «Type Safety» است. برای درک ایمنی نوع داده، مثالی را در نظر بگیرید که در آن نام متغیر را تعریف می‌کنید. کد شما در جاوا اسکریپت به این شکل خواهد بود:
var name = “ali”
از آنجایی که «name» یک اسم برای متغیر است و نوع آن را تعریف نکرده‌ایم، این متغیر می‌تواند هر مقداری داشته باشد. فرقی نمی‌کند که رشته، عدد، بولین یا شی باشد. بنابراین، کد زیر بدون خطا اجرا می‌شود:
name = 25
name = false
name = {
first: “nikka”,
last: “amini:
}
اما با استفاده از TypeScript می‌توانید نوع رشته نام متغیر را به صورت زیر تعریف کنید:
var name: string = “kian”
اگر مقدار آن را به هر نوع دیگری تغییر دهید، کامپایلر یک خطا برمی‌گرداند. بنابراین Type Safety باعث صرفه‌جویی زیادی در زمان اشکال‌زدایی می‌شود و به ثابت نگه داشتن کد کمک می‌کند. همچنین ابزارهای اشکال‌زدایی بیشتری را در اختیار توسعه دهندگان قرار می‌دهد که تشخیص خطاها در پایگاه‌های کد عظیم را آسان‌تر می‌کند.
ویژگی‌های TypeScript
چرا TypeScript یک زبان عالی برای یادگیری است؟ در ادامه ویژگی‌های کلیدی این زبان را بررسی می‌کنیم که تایپ اسکریپت را به یک زبان قدرتمند تبدیل می‌کنند.
استاتیک تایپ
تایپ‌اسکریپت یک زبان برنامه‌نویسی استاتیک تایپ است، به این معنی که نوع داده‌ها قبل از اجرای برنامه و در زمان کامپایل مشخص می‌شود. بنابراین برنامه‌نویس باید نوع داده را در زمان کدنویسی مشخص کند. این به تشخیص اشتباهات و جلوگیری از خطاهایی کمک می‌کند که ممکن است هنگام استفاده از نوع اشتباه داده در بخش‌های مختلف کد رخ دهد. به همین دلیل است که این زبان از ایمنی نوع داده پشتیبانی می‌کند و برای پروژه‌های بزرگ مناسب است.
تایپ Enums
Enumerations یا به صورت کوتاه شده Enums، به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا مجموعه‌ای از ثابت‌های نامگذاری شده را تعریف کنند. این ویژگی می‌تواند کد را گویاتر و مستندتر کند، به‌ویژه وقتی با مجموعه‌های ثابتی از مقادیر سروکار داریم.
استنباط نوع داده
در زبان برنامه‌نویسی TypeScript، همیشه لازم نیست به برنامه بگویید از چه نوع داده‌ای استفاده می‌کنید، زیرا می‌تواند آن را با بررسی کد و مقادیر اولیه‌ای که می‌دهید حدس بزند. به عنوان مثال، TypeScript می‌داند که اگر یک عدد تایپ شود، باید آن را به عنوان یک عدد (ارزش ریاضی) در نظر بگیرد.
Decorators
دکوراتور یا Decorators یک ویژگی زبانی است که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا متادیتا را اضافه کنند و رفتار کلاس‌ها، ویژگی‌ها، روش‌ها یا پارامترها را در زمان طراحی تغییر دهند. در حقیقت دکوراتورها راهی برای گسترش و سفارشی کردن عملکرد کدهای موجود (بدون تغییر روند اجرای اصلی آن) ارائه می‌دهند.
Generics
ژنریک‌ها یا Generics به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهند تا توابع، کلاس‌ها یا رابط‌ها را برای انواع مختلف داده تعریف کنند. همچنین امکان ایجاد مجموعه‌ها، توابع و کلاس‌هایی را فراهم می‌کنند که انعطاف‌پذیری و عملکرد زبان را ارتقا می‌دهد.
مزایای استفاده از TypeScript
احتمالا با بررسی ویژگی‌های کلیدی TypeScript بسیاری از مزایایی که این زبان در اختیارتان قرار می‌دهد را درک کرده‌اید، با این وجود بیایید برخی از مزایای تایپ اسکریپت را به صورت مختصر بررسی کنیم.
- تشخیص بهتر خطا: دو ویژگی استاتیک تایپ بودن و استنباط نوع در تایپ اسکریپت باعث می‌شود تا معظلاتی مانند عدم تطابق نوع داده، متغیرهای تعریف نشده و سایر اشتباهات رایج در همان ابتدا شناسایی شود. تشخیص بهتر خطا منجر به کدنویسی کارآمدتر و بهبود روند توسعه می‌شود.
- پشتیبانی عالی از محیط‌های توسعه یکپارچه (IDE): تایپپ اسکریپت به خوبی از IDEهای پیشرفته پشتیبانی می‌کند و این باعث می‌شود ویژگی‌هایی مانند تکمیل خودکار، ناوبری کد، خطایابی هوشمند و قابلیت‌های refactoring در اختیار توسعه‌دهنده قرار بگیرد.
- رفع اشکال و نگهداری کد آسان‌تر: این زبان خوانایی کد را بهبود می‌بخشد، به درک وابستگی‌ها (با سایر قطعات کد) کمک می‌کند و بازسازی آسان‌تر کد را امکان‌پذیر می‌کند. همه این‌ها باعث می‌شود تا نگهداری کد آسان‌تر شود و رفع اشکالات در زمان سریع‌تری اتفاق بیفتد.
- مقیاس‌پذیری پیشرفته: ویژگی‌هایی مانند تایپ Enums، ژنریک‌ها و دکوراتورها به افزایش مقیاس‌پذیری این زبان کمک می‌کنند. مقایس‌پذیری عالی تایپ اسکریپت، مدیریت پایگاه‌های کد بزرگ‌تر و پیچیده‌تر را ساده‌تر می‌کند و به تیم‌های توسعه اجازه می‌دهد تا همکاری روان‌تری با یکدیگر داشته باشند.
معایب استفاده از TypeScript
با وجود مزایای فراوان، TypeScript چالش‌هایی هم دارد که باید هنگام استفاده از TypeScript به آن‌ها توجه کنید:
- منحنی یادگیری: تایپ اسکریپت در مقایسه با جاوا اسکریپت، مفاهیم و سینتکس پیچیده‌تری دارد که باعث می‌شود به تلاش و زمان بیشتری برای یادگیری نیاز داشته باشید.
- زمان کامپایل: مرحله کامپایل در تایپ اسکریپت به فرآیند توسعه، سربار بیشتری اضافه می‌کند. همانطور که پایگاه کد رشد می‌کند، زمان کامپایل می‌تواند افزایش یابد و این بر بهره‌وری و سرعت تکرار توسعه‌دهنده تاثیر می‌گذارد.
- وابستگی‌های ابزار: در هنگام استفاده از TypeScript ممکن است به ابزارها یا نرم‌افزارهای اضافی نیاز داشته باشید که اضافه کردن آن‌ها می‌تواند دشوار باشد و همچنین محیط توسعه را پیچیده‌تر و سنگین‌تر کند.
- قابلیت همکاری با کتابخانه‌های جاوا اسکریپت: با وجود اینکه TypeScript به گونه‌ای طراحی شده است که با جاوا اسکریپت سازگار باشد، ممکن است کتابخانه‌ها یا فریم‌ورک‌هایی از جاوا اسکریپت وجود داشته باشند که با برخی از ویژگی‌های تایپ اسکریپت سازگار نباشند.
تفاوت بین TypeScript و JavaScript
با وجود شباهت‌های زیاد جاوا اسکریپت و تایپ اسکریپت، تفاوت‌های مشخصی بین این دو وجود دارد که اطلاع از آن‌ها به شما کمک می‌کند تا آگاهانه‌تر انتخاب کنید. جاوا اسکریپت یک زبان داینامیک تایپ است که در درجه اول برای توسعه وب استفاده می‌شود و انعطاف‌پذیری بسیار خوبی ارائه می‌دهد. جاوا اسکریپت، فریم‌ورک‌هایی مانند ری‌اکت (react.js) و نود جی‌اس (node.js) را ارائه می‌دهد که توسعه فرانت‌اند و بک‌اند را ساده و سریع می‌کند.
در سمت مقابل تایپ اسکریپت ابرمجموعه‌ای از جاوا اسکریپت است که به صورت استاتیک تایپ طراحی شده است. در حقیقت تایپ اسکریپت طراحی شد تا با ارائه ویژگی‌هایی مانند ایمنی و استنباط نوع، در پروژه‌های بزرگ‌تر یا حساس‌تر مورد استفاده قرار گیرد. در ادامه جدولی از مقایسه JavaScript و TypeScript را مشاهده می‌کنید.
| جنبه مقایسه | JavaScript | TypeScript |
| استاتیک تایپ | داینامیک تایپ است و نوع داده در زمان اجرا استنباط می‌شود. | استاتیک تایپ است و نوع داده را در زمان کامپایل بررسی می‌کند. |
| استنباط نوع | به صورت داخلی از استنباط نوع پشتیبانی نمی‌کند. | به خوبی از استنباط نوع پشتیبانی می‌کند. |
| پشتیبانی از Generic | به صورت داخلی از Generic پشتیبانی نمی‌کند. | از ژنریک‌ها برای نوشتن اجزای کد قابل استفاده مجدد پشتیبانی می‌کند. |
| پشتیبانی از ابزارها | پشتیبانی از ابزارها در جاوا اسکریپت بسته به IDE یا ویرایشگر متفاوت است. | به خوبی از IDE ها پشتیبانی می‌کند و ابزارهای پیشرفته‌ای را ارائه می‌دهد. |
| پشتیبانی از کامپایلر افزایشی | به صورت داخلی از این ویژگی پشتیبانی نمی‌کند. | به صورت کامل از کامپایلر افزایشی پشتیبانی می‌کند. |
| جامعه | دارای یک اکوسیستم بالغ و گسترده با کتابخانه‌ها و فریمورکهای متعدد است. | دارای یک جامعه و اکوسیستم در حال رشد اما کوچک‌تر است. |
| سازگاری | کد جاوا اسکریپت، تایپ اسکریپت نیست و برای استفاده از ویژگی‌های آن باید به تایپ اسکریپت تبدیل شود. | تایپ اسکریپت یک سوپرست از جاوا اسکریپت است، بنابراین با آن به صورت کامل سازگار است. |
| کاربرد | به طور گسترده در توسعه وب استفاده می‌شود، از اسکریپت‌های کوچک تا برنامه‌های کاربردی در مقیاس بزرگ. | معمولا در برنامه‌ها و پروژه‌های در مقیاس بزرگ که ایمنی نوع داده بسیار مهم است استفاده می‌شود. |
چه زمانی از TypeScript استفاده کنیم؟
خب حالا که با این زبان به اندازه کافی آشنا شدیم، سؤال مهمی پیش می‌آید؛ در چه مواقعی استفاده از TypeScript نسبت به جاوا اسکریپت ارجحیت دارد؟ اولین مورد، پروژه‌های بزرگ است. یک باگ کوچک به راحتی در بین هزاران خط کد گم می‌شود و این معضل مهمی است که در یک پروژه بزرگ و تعداد زیادی فایل و ویژگی، با آن روبه‌رو می‌شوید. TypeScript واقعا در تشخیص این نوع خطاها خوب عمل می‌کند. ایمنی نوع داده، استنباط نوع داده و پشتیبانی از IDEهای پیشرفته می‌تواند به توسعه‌دهند کمک کند تا از ایمنی و پایداری یک پایگاه کد بزرگ مطمئن شود.
علاوه بر این، بروز خطا در برخی از پروژه‌ها می‌تواند وحشتناک باشد، پردازش داده‌های حساس مانند حساب بانکی یکی از همین پروژه‌هاست. در چنین شرایطی، حتی اگر TypeScript جایگزین تست خودکار نشود، می‌تواند به جلوگیری از خطاهای توسعه‌دهنده کمک کند. در حقیقت هرچه پایگاه کد ما بزرگ‌تر، پیچیده‌تر یا حساس‌تر باشد، استفاده از TypeScript به جای جاوا اسکریپت، تصمیم عاقلانه‌تری خواهد بود.
TypeScript یا JavaScript؛ کدام بهتر است؟
به پایان مقاله رسیدیم و ممکن است این سؤال برای بسیاری پیش بیاید که در نهایت کدام زبان انتخاب بهتری است؟ خب باید گفت هیچ جواب دقیقی برای این سؤال وجود ندارد، زیرا هر یک از این دو زبان، مزایا و ویژگی‌های مشخصی دارند که آن‌ها را برای موقعیت‌های خاصی به گزینه بهتر تبدیل می‌کند. اگر قصد دارید پروژه بزرگی را شروع کنید که با داده‌های خاص و پیچیده سروکار دارد، قطعا تایپ اسکریپت انتخاب خوبی خواهد بود. در سمت مقابل، اگر قصد دارید قسمت بک‌اند یا فرانت‌اند وبسایت‌ها را توسعه دهید، فریمورکهای جاوا اسکریپت می‌توانند همه چیز را ساده‌تر کنند. نظر شما چیست؟ از تجربیات خود در مورد این دو زبان به ما بگویید.
منابع:
www.w3schools.com | thenewstack.io
نویسنده: تیم مارکتینگ آسا
